ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΘΗΣΕΩΣ ΕΙΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ Η ΦΥΓΗ ΣΤΗ ΣΚΥΡΟ ΚΑΙ Ο ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ

Η απουσία όμως του Θησέα από την Αθήνα δεν πέρασε χωρίς να αφήσει το κακό επακόλουθό της. Και αυτό ακούει στο όνομα του Μενεσθέως! Ο πρώτος καταγεγραμμένος δημαγωγός της Ιστορίας!!! 

φωτό

 Ο Μενεσθέας ήταν γιός του Πετεώς που είχε πατέρα τον Ορνεό νόθο γιό του Ερεχθέος βασιλιά της Αθήνας. Αυτός, ο Ορνεύς, επειδή βασίλεψε στην Αθήνα ο Κέκρωψ ο Β’ έφυγε και ήλθε στην Αργολίδα και έκτισε την πόλη Ορνεάς. Έτσι ο Μενεσθέας απόγονος του Ερεχθέα,φαίνεται πως είχε λόγο (κληρονομικώ δικαιώματι) να διεκδικήσει την βασιλεία των Αθηνών. Έτσι ξεκινά έναν αγώνα διαβολής του Θησέα, τριγυρίζοντας τις πόλεις της Αττικής και σπέρνοντας τον σπόρο της ανατροπής του ήρωα και βασιλιά των Αθηνών Θησέα :

«…ἐν δὲ τῷ χρόνῳ τούτῳ Μενεσθεὺς ὁ Πετεὼ τοῦ Ὀρνέως τοῦ Ἐρεχθέως πρῶτος, ὥς φασιν, ἀνθρώπων ἐπιθέμενος τῷ δημαγωγεῖν καὶ πρὸς χάριν ὄχλῳ διαλέγεσθαι, τούς τε δυνατοὺς συνίστη καὶ παρώξυνε, πάλαι βαρυνομένους τὸν Θησέα καὶ νομίζοντας ἀρχὴν καὶ βασιλείαν ἀφῃρημένον ἑκάστου τῶν κατὰ δῆμον εὐπατριδῶν, εἰς ἓν ἄστυ συνείρξαντα πάντας ὑπηκόοις χρῆσθαι καὶ δούλοις, τούς τε πολλοὺς διετάραττε καὶ διέβαλλεν, ὡς ὄναρ ἐλευθερίας ὁρῶντας, ἔργῳ δὲ ἀπεστερημένους πατρίδων καὶ ἱερῶν, ὅπως ἀντὶ πολλῶν καὶ ἀγαθῶν καὶ γνησίων βασιλέων πρὸς ἕνα δεσπότην ἔπηλυν καὶ ξένον ἀποβλέπωσι.ταῦτα δὲ αὐτοῦ πραγματευομένου μεγάλην ῥοπὴν ὁ πόλεμος τῷ νεωτερισμῷ προσέθηκε, τῶν Τυνδαριδῶν ἐπελθόντων· οἱ δὲ καὶ ὅλως φασὶν ὑπὸ τούτου πεισθέντας ἐλθεῖν..». (Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι, Θησέας, κεφ. 32, παραγρ. 1-2)

Άρχισε λοιπόν να δημαγωγεί και να κολακεύει τον όχλο, παρακινούσε και ξεσήκωνε τους ευπατρίδες, που δεν καλοέβλεπαν την βασιλεία του Θησέα, γιατί θεωρούσαν πως ο τρόπος και το είδος της διοίκησής του, τους είχε στερήσει την εξουσία γιατί τους έκλεισε όλους σε μια πόλη με έναν βασιλιά και χωρίς ιερά και πατρίδα.  Και μάλιστα, στο σημείο αυτό επέμενε ο δημαγωγός Μενεσθέας : όλα αυτά από έναν ξενόφερτο όπως ήταν, ο Τροιζήνιος Θησέας. 

Και ενώ εκείνος δημαγωγούσε τότε ήλθαν τα αδέρφια της Ελένης που ζητούσαν πίσω την αδερφή τους, και ξεσήκωσαν πόλεμο κατά των Αθηνών. Υποστηρίζεται μάλιστα από πολλούς, πως με την προτροπή του Μενεσθέα ήρθαν οι Διοσκουρίδες, Κάστωρ και Πολυδεύκης, κατά των Αθηνών. Τέλος επέτυχαν να πάρουν πίσω την αδερφή τους Ελένη και να δώσουν την βασιλεία των Αθηνών στον Μενεσθέα. 

Επέτυχαν δε να ανακαλύψουν που είχε την Ελένη ο Θησέας, από τον Ακάδημο ή Εκάδημο, αφού οι κάτοικοι των Αθηνών υποστήριζαν πως δεν είχαν ιδέα που μπορεί αυτή να ήταν κρυμένη από τον Θησέα. Ο Ακάδημος τιμήθηκε για την πράξη του αυτή από τους Διόσκουρους και μια περιοχή της Αθήνας ( περίπου ένα χιλιόμετρο από το Δίπυλον, λίγο πιο πέρα από το Δημόσιο Σήμα) ονομάστηκε Ακαδήμεια.  Μάλιστα τόση ήταν η τιμή για την αποκάλυψη της κρυψώνας της Ελένης, από τους Λακεδαιμόνιους που στις εισβολές της οποίες έκαναν κατά τους μετέπειτα ιστορικούς χρόνους, σεβάσθηκαν την περιοχή αυτή και δεν την πείραξαν ουδέ στο ελάχιστο!

Όσο για την μητέρα του Θησέα Αίθρα, την πήραν μαζί τους οι Διοσκουρίδες στην Λακεδαίμονα και στην συνέχεια όταν ο Πάρις έκλεψε την Ωραία Ελένη, πήρε στην Τροία  και την Αίθρα ως δούλη.

Μετά την απελευθέρωσή του από τον Ηρακλή, ο Θησέας έρχεται στην Αθήνα και βρίσκεται αντιμέτωπος με τους δυσαρεστημένους και ταλαιπωρημένους πολίτες, από τον πόλεμο που τους είχαν κάνει τα αδέρφια της Ωραίας Ελένης, Κάστωρ και Πολυδεύκης και για την αδικαιολόγητη πολύχρονη απουσία του. Ήταν δε τόσο άσχημη η κατάσταση και τόσο φορτισμένη από τα συναισθήματα δυσαρέσκειας των Αθηναίων, ώστε ο Θησέας μη μπορώντας να κάνει τίποτα άλλο η πρώτη του σκέψη ήταν η εξασφάλιση της σωτηρίας των παιδιών του. ΄Ετσι τα στέλνει στην Εύβοια  προς τον Ελεφήνορα.

Ο Ελεφήνωρ ήταν γιος του Χαλκώδοντα και εγγονός του Άβαντα, τον οποίο και διαδέχθηκε ως βασιλιάς των Αβάντων, αλλά και ενας από τους μνηστήρες της Ωραίας Ελένης, οπότε και έλαβε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο αφού ήταν δεσμευμένος από τον σχετικό όρκο. Στην εκστρατεία αυτή συμμετείχε επικεφαλής των Αβάντων με τριάντα πλοία  και είχε ως βοηθούς του τους αδελφούς Ακάμαντα και Δημοφώντα, τους γιούς του Θησέα. 

 

ο ναός του Απόλλωνος στην Ηπειρωτική Απολλωνία

Κατά τον Όμηρο, σκοτώθηκε στην Τροία από τον Αγήνορα τον Τρωαδίτη μπροστά από τα τείχη της πόλης, ενώ άλλες παραδόσεις αναφέρουν ότι ο Ελεφήνωρ επέζησε μετά την άλωση της Τροίας αλλά επειδή είχε κατά λάθος σκοτώσει τον παππού του, Άβαντα, δεν μπορούσε να γυρίσει στην Εύβοια και έτσι εγκαταστάθηκε σε ένα νησί κοντά στη Σικελία, από όπου όμως τον έδιωξε ένα φίδι. Τότε πήγε στην Ήπειρο, στην Αβαντία. Είτε αυτός είτε οι σύντροφοί του, αν ισχύει η πρώτη περίπτωση του θανάτου του στην Τροία, είναι οι ιδρυτές της Ηπειρωτικής Απολλωνίας στην ακτή της Αδριατικής.

Αφού ο Θησέας λοιπόν εξασφαλίζει την ασφάλεια των γιών του, κατέβηκε στον Γαργηττώ και εκεί λέγεται πως καταράσθηκε τους Αθηναίους για την αχαριστία την οποία επέδειξαν προς το πρόσωπό του. Μάλιστα στον τόπο αυτό υπάρχει το Αρατήριον όπως το ονόμασαν αργότερα, λόγω των αρών (κατάρες) που είπε ο Θησεύς. Στην συνέχεια πήγε στην Σκύρο όπου είχε από τον πατέρα του κληρονομήσει κάποια κτήματα, ώστε νόμιζε πως θα υπήρχε κάποια φιλική διάθεση εξ’αυτού για το πρόσωπό του.  Βασιλιάς εκεί ήταν ο Λυκομήδης ο οποίος όταν έμαθε πως ο Θησέας έφθασε στο νησί φοβούμενος την δόξα και την μεγάλη φήμη του ή κατ’ άλλους σε συμφωνία με τον Μενεσθέα ( που είχε ήδη πάρει την βασιλεία των Αθηνών), με την πρόφαση να του δείξει την πατρική περιουσία, τον έφερε σε έναν τόπο ερημικό και απόκρημνο και τον έσπρωξε στον γκρεμό με αποτέλεσμα να σκοτωθεί .

«…πρὸς τοῦτον οὖν ἀφικόμενος ἐζήτει τοὺς ἀγροὺς ἀπολαβεῖν, ὡς αὐτόθι κατοικήσων· ἔνιοι δέ φασι παρακαλεῖν αὐτὸν βοηθεῖν ἐπὶ τοὺς Ἀθηναίους. ὁ δὲ Λυκομήδης, εἴτε δείσας τὴν δόξαν τοῦ ἀνδρός, εἴτε τῷ Μενεσθεῖ χαριζόμενος, ἐπὶ τὰ ἄκρα τῆς χώρας ἀναγαγὼν αὐτόν, ὡς ἐκεῖθεν ἐπιδείξων τοὺς ἀγρούς, ὦσε κατὰ τῶν πετρῶν καὶ διέφθειρεν…» (Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι, Θησέας, κεφ. 35, παραγρ. 4)

Και έτσι κανείς δεν έμαθε τίποτα για τον θάνατο του Θησέα αλλά και κυρίως κανείς δεν φρόντισε για τα της ταφής του, αφού στην Αθήνα όπως είπαμε βασίλευε ο Μενεσθέας και τα παιδιά του Τροιζήνιου ήρωα είχαν εκστρατεύσει με τον Ελαφήνορα στην Τροία.  Μετά τον θάνατο του Μενεσθέα οι Ακάμας και Δημοφών πήραν την βασιλεία των Αθηνών . 

Οι δε Αθηναίοι μετά από πολλά χρόνια τίμησαν τον Θησέα αλλά κυρίως όταν στην μάχη του Μαραθώνα πολλοί ήσαν εκείνοι που είδαν το φάντασμά του να προΐσταται των μαχομένων κατά των βαρβάρων.  Και αφού έλαβαν τέλος οι Μηδικοί πόλεμοι, όταν στην Αθήνα κυβερνούσε ο Φαίδων, πήραν οι Αθηναίοι χρησμό από το Μαντείο πως πρέπει να βρούν τα οστά του Θησέα και να τα φέρουν στην Αθήνα όπου με τιμές θα τα έθαβαν και ως ιερά θα τα φύλαγαν. Ήταν όμως πολύ δύσκολο να τα βρούν αφού στην ουσία δεν ήξεραν την ακριβή τοποθεσία, αλλά και γιατί οι κάτοικοι του νησιού δεν φημίζονταν για τον πολιτισμό τους ! Όταν λοιπόν ο Κίμων κατέλαβε την Σκύρο είχε πάει να ψάξει για τον τόπο ταφής του Θησέα. Και ενώ βρισκόταν σε απελπισία από το άκαρπο των προσπαθειών παρατηρεί έναν αετό που καθόταν σε ένα μικρό λόφο, να σκάβει με το ράμφος και τα νύχια σ’ένα συγκεκρειμένο σημείο. 

 

Εικονογράφηση του Β. Πινέλλι (1809) εμπνευσμένη από το βίο Θησέα με τον Κίμωνα να βρίσκει τον τάφο του μυθικού ήρωα.(φωτο)

Θεώρησε λοιπόν πως αυτό ήταν σημάδι και εκεί έσκαψε ώσπου βρήκε ένα μεγάλο μνήμα, μια χάλκινη αιχμή δόρατος αλλά και ένα επίσης μεγάλο ξίφος. Πήρε λοιπόν μαζί του τα οστά και τα ευρήματα και μεταφέροντάς τα με τριήρη τα έφερε στην Αθήνα όπου οι Αθηναίοι τα υποδέχθηκαν με τέτοιες τιμές σαν να υποδέχονταν αυτόν τον ίδιο τον Θησέα ! 

 Έθαψαν τα οστά του στο μέσω της πόλης, όπου βρισκόταν το Γυμνάσιο, και έφτιαξαν Ναό επίσημο και Ιερό άσυλο των αδυνάτων και δυναστευομένων επειδή ο Θησέας είχε τόσο πολύ φροντίσει γι’αυτούς υπερασπίζοντας τους αφού είχε εισαγάγει την ισονομία,πρόδρομο της Δημοκρατίας ! 

Και μάλιστα προς τιμή του εόρταζαν και εορτή αφιερωμένη σε αυτόν όπως λέγεται. Όμως την μεγαλύτερη εορτή προς τιμή του εόρταζαν κατά την όγδοη του μηνός Πυανεψυώνος που ήταν η ημέρα κατά την οποία είχε επιστρέψει από την Κρήτη με του νέους, αλλά και από την Τροιζήνα είχε επιστρέψει την ογδόη Εκατομβαιώνος και έτσι ο αριθμός οκτώ συσχετίσθηκε με τον Θησέα τόσο ίσως επειδή εθεωρείτο γιός του Ποσειδώνα τον οποίο τιμούσαν κάθε ογδόη του μηνός που ήταν αφιερωμένη σ’αυτόν.   

Ο αριθμός οκτώ σχετιζόταν με τον Θεό Ποσειδώνα καθότι το οκτώ ήταν ο πρώτος κύβος άρτιου αριθμού και διπλάσιο του πρώτου τετραγώνου τέσσερα, είχε ως χαρακτήρα το μόνιμο και δυσκίνητο της δυνάμεως του Θεού Ποσειδώνα τον οποίο ονόμαζαν Ασφάλειο και Γαιήχοον*.

( Ο πρώτος άρτιος αριθμός είναι το 2 άρα ο πρώτος αρτίου κύβος είναι 2χ2χ2=8. Το πρώτο τετράγωνο είναι το 2χ2=4 , το διπλάσιό του 4χ2=8 . Τα παραπάνω έχουν σχέση με την Πυθαγόρεια θεωρεία της Τετρακτίδος και των θεοτήτων που κατηγοριοποιούνταν σε αυτήν σε χθόνιους και ουράνιους. Όπως και νάχει η ουσία είναι πως όλα είχαν την σημασία και την συμβολική τους για τους προγόνους μας και τίποτα δεν ήταν τυχαίο και άνευ ιδιαίτερης αξίας! )

«…θυσίαν δὲ ποιοῦσιν αὐτῷ τὴν μεγίστην ὀγδόῃ Πυανεψιῶνος, ἐν ᾗ μετὰ τῶν ἠϊθέων ἐκ Κρήτης ἐπανῆλθεν. οὐ μὴν ἀλλὰ καὶ ταῖς ἄλλαις ὀγδόαις τιμῶσιν αὐτόν, ἢ διὰ τὸ πρῶτον ἐκ Τροιζῆνος ἀφικέσθαι τῇ ὀγδόῃ τοῦ Ἑκατομβαιῶνος, ὡς ἱστόρηκε Διόδωρος ὁ περιηγητής, ἢ νομίζοντες ἑτέρου μᾶλλον ἐκείνῳ προσήκειν τὸν ἀριθμὸν τοῦτον ἐκ Ποσειδῶνος γεγονέναι λεγομένῳ. καὶ γὰρ Ποσειδῶνα ταῖς ὀγδόαις τιμῶσιν. ἡ γὰρ ὀγδοὰς κύβος ἀπ᾽ ἀρτίου πρῶτος οὖσα καὶ τοῦ πρώτου τετραγώνου διπλασία, τὸ μόνιμον καὶ δυσκίνητον οἰκεῖον ἔχει τῆς τοῦ θεοῦ δυνάμεως, ὃν ἀσφάλειον καὶ γαιήοχον προσονομάζομεν…» (Πλουτάρχου Βίοι Παράλληλοι, Θησέας, κεφ. 36, παραγρ.  3-4)

[ (*) Ο περικλείων και ασφαλώς συνέχων την Γήν]

Σημείωση: Το Θησείο σύμφωνα με την Αρχαιολογία της Πόλεως των Αθηνών : 

«Επειτα από την επιτυχή για τους Αθηναίους εκστρατεία στη Σκύρο, ο Κίμων προέβη σε μετακομιδή των λειψάνων του Θησέως από τη νήσο στην Αθήνα, όπου εγκαθίδρυσε για την στέγασή τους ιερό, το καλούμενο Θησείον, σε σημείο στο κέντρο της πόλης, όπως αναφέρουν ο Παυσανίας και ο Πλούταρχος. Η ακριβής θέση του ιερού παραμένει άγνωστη στις μέρες μας. Μερικοί το ταυτίζουν με το τετράγωνο κτίριο στα νοτιοδυτικά του χώρου ανάμεσα στη Μέση Στοά και στη Νότια Στοά της Αγοράς, όπου παλαιότερα τοποθετείτο το Γυμνάσιο του Πτολεμαίου, ενώ άλλοι εκτιμούν ότι βρισκόταν νοτίως της Ρωμαϊκής Αγοράς, πλησίον των ιερών των Ελευσινίων Θεών, σε χώρο που δεν έχει ακόμη ανασκαφεί. Μία τρίτη άποψη, βασιζόμενη στις μαρτυρίες ενεπίγραφων καταλόγων νικητών των αγώνων που τελούνταν προς τιμήν του Θησέως, το αναζητεί μερικές εκατοντάδες μέτρα ανατολικά της Αγοράς, κάπου στην περιοχή της σημερινής Πλάκας. Κατά μία τελευταία θεωρία, πρέπει να κατασκευάσθηκαν μετά το πέρας των Περσικών Πολέμων δύο Θησεία, ένας τάφος του ήρωος στον χώρο της Αγοράς, κοντά στο Λεωκόρειο, τον Βωμό των Δώδεκα Θεών και το Ωδείο του Αγρίππα (το οποίο στα χρόνια του Παυσανία ήταν ήδη γυμνάσιο) και ένα ευρύτερο τέμενος αφιερωμένο στη λατρεία του Θησέως στα νότια της Ρωμαϊκής Αγοράς. Σύμφωνα με τον Παυσανία, τους τοίχους του ιερού κοσμούσαν μία σειρά από ζωγραφικές παραστάσεις, έργα του Πολυγνώτου και άλλων εξεχόντων ζωγράφων της εποχής, που απεικόνιζαν τις σκηνές της Αμαζονομαχίας και της Κενταυρομαχίας, μυθικές αναμετρήσεις που συγκαταλέγονταν ανάμεσα στα κατορθώματα του Θησέως.» (http://www.eie.gr/archaeologia/gr/02_DELTIA/Thesseion.aspx)