Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ ΚΑΙ Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΑ ΧΩΡΑ(μέρος Β')

Μετά την ίαση του τραύματός του, ο Ηρακλής  μάζεψε στρατό και εκστράτευσε εκ νέου κατά της Λακεδαίμονος. Φτάνοντας όμως στην Αρκαδία ζήτησε συμμαχία από τον Κηφέα και τα είκοσι παιδιά του. Εκείνος όμως με την σκέψη του επέκεινα, δηλαδή όταν θα φύγει ο Ηρακλής οι Αργείοι είναι πολύ πιθανό να έρθουν εναντίον του ( καθότι ως σύμμαχοι των Λακεδαιμονίων ήταν πιθανό να ζητήσουν εκδίκηση), αρνήθηκε στον ήρωα την αρωγή του. Τότε ο Ηρακλής πήρε από την Θεά Αθηνά μια μπούκλα από τα μαλλιά της Γοργόνας, την οποία έδωσε στην Στερόπη την κόρη του Κηφέα λέγοντάς της ότι, όταν επιτεθεί ο στρατός, αν εκείνη την ανεμίσει τρείς φορές από τα τείχη, χωρίς να την κοιτάξει, την μπούκλα της γοργόνας, προς τους εχθρούς θα τραπούν εκείνοι σε φυγή. Έτσι αναγκάστηκε ο Κηφέας να συμμαχήσει με τον Ηρακλή. Όμως σ’ εκείνη την μάχη σκοτώθηκε ο αδερφός του ήρωα, Ιφικλής. 

 

«…Ἡρακλῆς δὲ παρ᾽ Ἀθηνᾶς λαβὼν ἐν ὑδρίᾳ χαλκῇ βόστρυχον Γοργόνος Στερόπῃ τῇ Κηφέως θυγατρὶ δίδωσιν, εἰπών, ἐὰν ἐπίῃ στρατός, τρὶς ἀνασχούσης <ἐκ> τῶν τειχῶν τὸν βόστρυχον καὶ μὴ προϊδούσης τροπὴν τῶν πολεμίων ἔσεσθαι. τούτου γενομένου Κηφεὺς μετὰ τῶν παίδων ἐστράτευε. καὶ κατὰ τὴν μάχην αὐτός τε καὶ οἱ παῖδες αὐτοῦ τελευτῶσι, καὶ πρὸς τούτοις Ἰφικλῆς ὁ τοῦ Ἡρακλέους ἀδελφός…» ( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Βιβλίο Β΄κεφ.7, παραγρ. 3)

Μετά την νίκη και τον θάνατο απ’ το σπαθί του Ηρακλή,  του Ιπποκόωντος, αλλά και των γιών του, ο ήρωας επαναφέρει από την εξορία τον Τυνδάρεω, αδερφό του Ιπποκόωντα που εκείνος είχε εξορίσει μαζί με τον άλλον αδερφό του Ικάριο.

«…Ἡρακλέα δὲ ἔφασαν ἀποκτείναντα Ἱπποκόωντα καὶ τοὺς παῖδας παρακαταθέσθαι Τυνδάρεῳ τὴν χώραν…» ( Παυσανίου Κορινθιακά,κεφ.18,παραγρ.7)

Έτσι τώρα τον θρόνο της Λακεδαίμονος,  καταλαμβάνει ο Τυνδάρεως, τα παιδιά του οποίου έμελλε να παίξουν σπουδαίο ρόλο στην ελληνική προϊστορία! Καθότι ο Τυνδάρεω είναι πατέρας των Διοσκούρων  Κάστορα και Πολυδεύκη αλλά και της Ελένης και Κλυταιμνήστρας, των οποίων ο ρόλος ήταν καθοριστικός στην υπόθεση Τρωϊκός Πόλεμος !  Από την Λήδα επίσης, που ήταν γυναίκα του, κόρη του βασιλιά της Αιτωλίας Θεστίου, απέκτησε ακόμη δυο κόρες, την Τιμάνδρα και την Φιλονόη.

Όταν ο Ηρακλής πέρασε από την Τεγέα αποπλάνησε την Αύγη, Ιέρεια της Αθηνάς, κόρη του Αλέος, εγγονού του Αρκάδα και ιδρυτή της Αλέας, βασιλιά της Αρκαδίας. Ο Ηρακλής αγνοούσε τόσο την ιδιότητα της Αύγης όσο και την καταγωγή της. «…. ἔστι δὲ ἐν τοῖς πρὸς ἄρκτον τοῦ ναοῦ κρήνη, καὶ ἐπὶ ταύτῃ βιασθῆναι τῇ κρήνῃ φασὶν Αὔγην ὑπὸ Ἡρακλέους…»  (Παυσανίου Αρκαδικά, κεφ.47, παραγρ.4)

Εκείνη  γέννησε από τον ήρωα ένα παιδί, τον Τήλεφο τον οποίο άφησε στο τέμενος της Αθηνάς. Ένας λοιμός όμως  είχε πέσει στην χώρα και όταν ο Άλεος μπαίνει στο τέμενος της Θεάς και ανακαλύπτει την κόρη του με το παιδί, θεωρεί πως η ασέβεια προς την Θεά που υπηρετούσε η Αύγη ήταν αιτία αυτού. Τότε δίνει την κόρη του στον Ναύπλιο να την πουλήσει έξω από την χώρα και το παιδί το αφήνει στο όρος Παρθένιο, μεταξύ Αρκαδίας και Αργολίδας.

«…τὸ μὲν οὖν βρέφος εἰς τὸ Παρθένιον ὄρος ἐξέθετο. καὶ τοῦτο κατὰ θεῶν τινα πρόνοιαν ἐσώθη· θηλὴν μὲν γὰρ ἀρτιτόκος ἔλαφος ὑπέσχεν αὐτῷ, ποιμένες δὲ ἀνελόμενοι τὸ βρέφος Τήλεφον ἐκάλεσαν αὐτό…» ( Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη, Βιβλίο Β΄κεφ. 7,παραγρ.4)

[Στο όρος αυτό υπήρχε ιερό του Πανός. Μάλιστα κατά τους ιστορικούς χρόνους εκεί ο Φειδιππίδης είχε ακούσει το κάλεσμα του Πανός ( όπως από τον ίδιο λέχθηκε), απ’ τον οποίο πήρε μήνυμα για τους Αθηναίους στο οποίο αναφερόταν το παράπονο του Θεού για την ανεπαρκή τιμή που έδιδαν σ’ εκείνον παρ’ όλη την απλόχερη βοήθεια που τους παρείχε. Μετά απ’ εκείνο το μήνυμα οι Αθηναίοι έφτιαξαν ναό προς τιμή του κάτω από την Ακρόπολη και με ετήσιες λαμπαδηδρομίες, να προσπαθούν να εξιλεωθούν απέναντι στον Θεό. ]

Ο Ναύπλιος έδωσε την Αύγη στον Τεύθραντα, βασιλιά της Μυσίας απ’ τον οποίο είχε ονομαστεί και η πόλη όπως και η χώρα Τευθρανία. Εκείνος την έκανε γυναίκα του. Το δε παιδί οι Θεοί το προστάτευσαν και σώθηκε. Και αυτό έγινε όταν ενώ μια ελαφίνα που μόλις είχε γεννήσει το θήλαζε μαζί με το μικρό της ελαφάκι, κάποιοι βοσκοί το βρήκαν και το πήραν. Έτσι ονομάστηκε και Τήλεφος.

«…ταύτῃ τῇ Αὔγῃ τῷ Ἑκαταίου λόγῳ συνεγίνετο Ἡρακλῆς, ὁπότε ἀφίκοιτο ἐς Τεγέαν: τέλος δὲ καὶ ἐφωράθη τετοκυῖα ἐκ τοῦ Ἡρακλέους, καὶ αὐτὴν ὁ Ἄλεος ἐσθέμενος ὁμοῦ τῷ παιδὶ ἐς λάρνακα ἀφίησεν ἐς θάλασσαν, καὶ ἡ μὲν ἀφίκετο ἐς Τεύθραντα δυνάστην ἄνδρα ἐν Καΐκου πεδίῳ καὶ συνῴκησεν ἐρασθέντι τῷ Τεύθραντι…» ( Παυσανίου Αρκαδικά, κεφ.4, παραγρ.9)

Η ΕΚΣΤΡΑΤΕΙΑ ΣΤΗΝ ΠΥΛΟ ΚΑΙ Η ΕΠΙΘΕΣΗ ΣΤΗΝ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΑ ΧΩΡΑ

Η Ήλιδα είχε αλωθεί, οι ευγενείς αγώνες είχαν καθιερωθεί και η θρησκεία του Διός εδραιωθεί! Σειρά τώρα είχε η Πύλος όπου βασίλευε ο Νηλέας και οι γιοί του. Όταν ο Ηρακλής είχε σκοτώσει τον Ίφιτο είχε πάει στον Νηλέα, υιό του Ποσειδώνα και ιδρυτή της Πύλου,  να ζητήσει κάθαρση την οποία εκείνος του είχε αρνηθεί. Την εκδίκηση για εκείνη την άρνηση θα πλήρωνε τώρα ο Νηλεύς.  Ο Παυσανίας όμως μας πληροφορεί πως από τον οίκο του Ιπποκόωντος είχε υπάρξη η άρνηση για την κάθαρση του ημιθέου:

«…τὸ δὲ ἔχθος Ἡρακλεῖ φασιν ἐς οἶκον ὑπάρξαι τὸν Ἱπποκόωντος, ὅτι μετὰ τὸν Ἰφίτου θάνατον καθαρσίων ἕνεκα ἐλθόντα αὐτὸν ἐν Σπάρτῃ ἀπηξίωσαν καθῆραι…» ( Παυσανία, Λακωνικά κεφ. 15,παραγρ.3)  

 Όπως και νάχει αυτό που έχει σημασία είναι πως τα παιδιά του  Ιπποκόωντος,  συμμάχησαν  με τον Πηλέα, κατά του Ηρακλέους και ενεπλάκησαν στον φόνο του γιού του Λικύμνιου,  ξαδέρφου του ημιθέου από τον θείο του Ηλεκτρύωνα.

Ο Ηρακλής στην μάχη εκείνη σκοτώνει τον Περικλύμενο, τον γενναιότερο από τα παιδιά του Νηλέα ο οποίος λέγεται ότι είχε την δυνατότητα ενώ μαχόταν, να αλλάζει μορφές, αφού ως εγγονός του Ποσειδώνα είχε κληρονομήσει θεϊκά χαρακτηριστικά και δυνάμεις ιδιαίτερες. Αλλά και τα υπόλοιπα παιδιά του Νηλέα ( δώδεκα ήταν εν συνόλω, από την Χλωρίδα κόρη του Αμφίωνος) σκότωσε ο Διογενής ήρωας εκτός του Νέστορος που ήταν μικρός και μεγάλωνε κοντά στους Γερηνίους, που ήταν οι κάτοικοι της ομηρικής Ενώπης, μετέπειτα ονομασθείσας σε Γερήνια ή Γέρηνα,  πόλης της Λακωνίας. Λέγεται πως σε εκείνη την μάχη, ο Ηρακλής είχε πληγώσει και τον Άδη, τον βασιλιά του Κάτω Κόσμου, που είχε έρθει ως αρωγός στον Νηλέα και τους γιούς του. Μάλιστα την θεραπεία από τα τραύματα που του προκάλεσε ο Ηρακλής, ο Άδης ζήτησε στον Όλυμπο από τον Παίωνα, γιό του Ασκληπιού.

Μετά ο ημίθεος στράφηκε κατά της Λακεδαίμονος με σκοπό να εκδικηθεί τα παιδιά του Ιπποκόωντα ( γιός του Οιβάλου βασιλιά των Αμυκλών της Λακωνίας και της πηγαίας νύμφης Βατείας) , αλλά κυρίως γιατί είχαν σκοτώσει τον γιό του Λικύμνιου ( γιός του Ηλεκτρύονα, παππού του Ηρακλή, αδερφός της μητέρας του Αλκμήνης και θείος του ήρωα, άρα κατά συνέπεια ο γιός του Οιωνός, ήταν ξάδερφος του. Από αυτόν τον Λικύμνιο πήρε η ακρόπολη της Τίρυνθας το όνομά της και λέγεται Λίκυμνα. Όμως ο Λικύμνιος σκοτώθηκε από τον γιό του Ηρακλή Τληπόλεμο. ).

Αυτό το παιδί λοιπόν , ο Οιωνός, που είχε πάει μαζί με τον Ηρακλή στην Λακεδαίμονα, λέγεται πως εκεί που θαύμαζε τα παλάτια του Ιπποκόωντα ένας σκύλος, μολοσσός, του επιτέθηκε. Το παιδί για να προστατευθεί πέταξε στο σκύλο μια πέτρα η οποία τον πέτυχε. Τότε οι γιοί του Ιπποκόωντα επιτέθηκαν σ’ εκείνον με ρόπαλα και τον σκότωσαν.

«…προσεγένετο δὲ ἐς τοῦ πολέμου τὴν ἀρχὴν καὶ ἄλλο τοιόνδε. Οἰωνὸς ἡλικίαν μὲν μειράκιον, ἀνεψιὸς δὲ Ἡρακλεῖ--Λικυμνίου γὰρ παῖς ἦν τοῦ ἀδελφοῦ τοῦ Ἀλκμήνης--ἀφίκετο ἐς Σπάρτην ἅμα Ἡρακλεῖ: περιιόντι δὲ καὶ θεωμένῳ τὴν πόλιν, ὡς ἐγίνετο κατὰ τοῦ Ἱπποκόωντος τὴν οἰκίαν, ἐνταῦθά οἱ κύων ἐπεφέρετο οἰκουρός. ὁ δὲ τυγχάνει τε ἀφεὶς λίθον ὁ Οἰωνὸς καὶ καταβάλλει τὴν κύνα: ἐπεκθέουσιν οὖν τοῦ Ἱπποκόωντος οἱ παῖδες καὶ ῥοπάλοις τύπτοντες κατεργάζονται τὸν Οἰωνόν…» ( Παυσανίου Λακωνικά, κεφ. 15, παραγρ.4)

Στην μάχη αυτή όμως ο Ηρακλής τραυματίζεται από τους γιούς του  Ιπποκόωντα, στην λεκάνη και οπισθοχωρεί πέρα από τον ποταμό Ευρώτα, στην περιοχή της πόλης Βρυσέες στο Ταΰγετο, ανάμεσα σε δυό κορυφές των Ταλετό και Ευόρα, (Παυσανίου Λακωνικά, κεφ.20, παραγρ.5) : «…Ταλετοῦ δὲ τὸ μεταξὺ καὶ Εὐόρα… ἐνταῦθα Ἡρακλέα Λακεδαιμόνιοι κρυφθῆναί φασιν ὑπὸ Ἀσκληπιοῦ τὸ τραῦμα ἰώμενον…», εδώ ο Ασκληπιός γιατρεύει το τραύμα του Ηρακλή και ο ημίθεος κτίζει ναό προς τιμή του, τον επονομαζόμενο Κοτυλέα Ασκληπειό. ( Κότυλος = κάθε τι που είναι κοίλο).  Όπως μας πληροφορεί στα Λακωνικά ο Παυσανίας ( κεφ. 19, παραγρ. 7): «… διαβᾶσι δὲ Κοτυλέως ἐστὶν Ἀσκληπιοῦ ναός, ὃν ἐποίησεν Ἡρακλῆς: καὶ Ἀσκληπιὸν Κοτυλέα ὠνόμασεν ἀκεσθεὶς τὸ τραῦμα τὸ ἐς τὴν κοτύλην οἱ γενόμενον ἐν τῇ πρὸς Ἱπποκόωντα καὶ τοὺς παῖδας προτέρᾳ μάχῃ…»