«Έστ' ήμαρ ότε Φοίβος πάλιν ελεύσεται καί ές αεί έσεται».


Κυριακή 6 Φεβρουαρίου 2011

ΟΙ ΤΙΜΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΗΡΑΚΛΗ ΜΕΤΑ ΘΑΝΑΤΟΝ


 Τιμήθηκε ο Ηρακλής όταν ακόμη ήταν στην ζωή, κυρίως από τον Μενοίτιο τον γιό του Άκτορα και της Αίγινας, τον πατέρα του Ομηρικού Πατρόκλου. Ακόμη τιμές γνώρισε και από τους Θηβαίους οι οποίοι κατά κάποιο τρόπο τον έχουν υιοθετήσει ως ήρωα τους. Αλλά και από τους Σικελούς τιμήθηκε ως Θεός όπως και από τους Αθηναίους, μετά τον θάνατό του. Η τιμή που του απέδιδαν οι άνθρωποι, λέγεται πώς δεν μπορούσε να υπολογισθεί αφού ξεπερνούσε τόσο τους ανθρώπους όσο και τους Θεούς!!! Σ΄ ολόκληρη την ελλαδική, αλλά και την Ιταλία, υπήρχαν ιερά προς τιμήν του, όπως επίσης πάρα πολλές πόλεις πήραν την ονομασία τους από τον Ήρωα! Η Ρώμη ήταν γεμάτη με ιερά του Ηρακλέους  και όλα τα δένδρα της  Ιταλίας θεωρούνταν πως ήταν ιερά του ημίθεου ήρωα. Στις θυσίες που έκαναν με μόσχους προς αυτόν οι Ρωμαίοι, υπόσχονταν το ένα δέκατο της περιουσίας τους, αν ευτυχήσουν, λέγοντας πως έτσι είχε πει ο ίδιος ο Ηρακλής, Για τον Λεύκουλο λέγεται πως αφού ευχήθηκε και τελικώς απέκτησε ευτυχία, έδωσε το ένα δέκατο της περιουσίας του σε ευωχίες πολυδάπανες, προς τιμήν του Ηρακλέους. Οι Ρωμαίοι κατά την διάρκεια των θυσιών αυτών δεν δέχονταν γυναίκες να λαμβάνουν μέρος γιατί όπως λέγεται όταν πέρασε από εκεί ο Ηρακλής και διψασμένος ζήτησε νερό εκείνες του το αρνήθηκαν.  Οι Καρχηδόνιοι θυσίαζαν άνθρωπο , ο Μενοίτιος ταύρο, κάπρο και κριό και αυτή η θυσία συνηθιζόταν στην συνέχεια από τους Έλληνες. 

Εδώ να παραθέσω αυτούσια την άποψη του Αθανασίου Σταγειρίτου για τον Ηρακλή έτσι όπως την γράφει στο έργο του Ωγυγία και συγκεκριμένα στον τόμο Δ΄,
Βίβλος Γ΄ «Περί Ινάχου, Δαναού, Αιγύπτου, Αγήνορος και των απογόνων αυτών», Κεφάλαιο Ε΄ «Περί Ηρακλέους»:
«Αλληγορείται δε φυσικώς μεν εις τον Ήλιον, ως είρηται πολλάκις, ηθικώς δε εις φιλόσοφον έμπειρον, όστις ωφέλησε πολύ τους ανθρώπους δια της ηθικής και φυσικής φιλοσοφίας. Εις τούτο αλληγορούσι και τα άθλα αυτού, εννούντες κόπρον του Αυγείου την ακολασίαν των ανθρώπων, λέοντα την ορμήν, έλαφον την δειλίαν, όρνεις τας αλόγους ελπίδας. Ύδραν πολυκέφαλον την αμάθεια και πυρ την παραίνεσιν, δι’ ής έκοψε τας κεφαλάς αυτής. Κέρβερον τρικέφαλον την τριμερή φιλοσοφίαν, λογικήν, φυσικήν, ηθικήν, όθεν ετόξευσε και κατά του ηλίου, εξετάσας την φύσιν και ππορείαν αυτού.
Η δε λεοντή και το ρόπαλον είναι σύμβολα ανδρείας και λείψανα της παλαιάς θεολογίας. Επειδή στρατηγός αγαθός γενόμενος και πολλούς τόπους διελθών και πολλά κατορθώσας μόνον δια της τόλμης και ανδρείας, έδωκεν αιτίαν να ζωγραφίσωσιν αυτόν γυμνόν και άδολον, το ρόπαλον μόνον κρατούντα και την λεοντή φορούντα, εν ώ ήτον αρχηγός και οδηγός πολλών και παντοίων στρατευμάτων και επιστήμων πολυειδών και φρονίμων στρατηγημάτων. Την δε μετά του Απόλλωνος φιλονεικίαν λέγουσιν, ότι ο Ηρακλής προνοών και προλέγων εκ πείρας και σκέψεως τα μέλλοντα, ημαύρωσε τους χρησμούς της Πυθίας και εκινδύνευε να λάβη τον Τρίποδα, και να παύση το μαντείον. Τα δε ρηθέντα άθλα, τα οποία είναι πόλεμοι και εκστρατείαι, κατόρθωσε στρατηγός ών του Ευρυσθέως και υπακούων δια την ωφέλειαν της πατρίδος. Και εκ τούτου περιεγένετο αυτώ η αθανασία…»
Επειδή ο Ηρακλής καθ’ όλη την διάρκεια του βίου του είχε αποκτήσει από διάφορες γυναίκες πολλά παιδιά, πενήντα από τις κόρες του Θεστίου, τέσσερα από την πρώτη του γυναίκα την Μεγάρα, τα οποία σε έκρηξη μανίας τα σκότωσε, από την Δηιάνειρα, την δεύτερη γυναίκα του τρία, τον Ύλλο, Κτήσιππο και Γλυκεισονίδη αλλά και την Μακαρία. Τα παιδιά του Ηρακλή ονομάστηκαν Ηρακλείδες και απ’ αυτούς πολλοί πήγαν και έφτιαξαν αποικίες άλλοι δε έμειναν στην Ελλάδα και κυρίευσαν τους τόπους που ανήκαν στην οικογένειά τους. Τα επίθετα που του έδωσαν δε, ήταν πάρα πολλά αλλά να δούμε μερικά από αυτά:
Αδηφάγος ονομάστηκε επειδή έτρωγε ολόκληρα βόδια, Βουραϊκός από την πόλη των Αχαιών Βούρας, στην οποία βρισκόταν και ένα μαντείο που διάβαζε τους αστραγάλους των θυσιασθέντων ζώων, Καλλίνικο τον ονόμασε ο Οικλεύς, Ιπποδέτη τον είπαν οι Βοιωτοί, Κυνόσαργες στην Αττική γιατί όπως είπαν όταν κάποτε κάποιος Δίδυμος ή Δίομος ε΄κανε θυσία ένα λευκό σκυλί ( κύων) άρπαξε το κρέας. Και ο χρησμός είπε να κτίσουν βωμό του Ηρακλέους και από αυτό ονομάσθηκε έτσι ( κύων + αργός). Μάντικλος στην Μεσσηνία λεγόταν, και το ιερό που του αφιέρωσαν Μάντικλος ο Μεσσήνιος.
Μουσαγέτη τον είπε ο Φούλβιος στην Ρώμη όπου δίπλα στο άγαλμά του έστησε πολλά αγάλματα των Μουσών που πήρε από την Αμβρακία. Οι Γαλάτες τον έλεγαν Όγμιο. Ρινολολούστη τον είπαν οι Θηβαίοι επειδή έκοψε τις ρίνες ( μύτες) των πρέσβεων του Εργίνου. Τριέσπερο και Τρισέληνο επειδή ο Ζεύς τον έκανε μέσα σε τρείς νύκτες ή επειδή έμεινε τρείς νύκτες μέσα στην κοιλιά ενός κήτους. Προσομοιάζεται δε προς τον Ήλιο και σε ύμνο του Ορφέως : « Ος περί κρατί φορείς Ηώ και νύκταν μέλαιναν, δώδεκ’ απ’ ανατολών άχρι δυσμών άθλα διέρπων…»
 Όταν ο γιός του ημίθεου εκ της Δηιάνειρας  Ύλλος μεγάλωσε όπως και κάποια ακόμη από τα παιδιά του, ο Ευρυσθέας που ήταν ακόμη βασιλιάς της Τίρυνθας, φοβήθηκε πως θα συνεχιζόταν ο πόλεμος που είχε ανοίξει ο Ηρακλής και από τους απογόνους του. Γι’ αυτό και μήνυσε στον Κήυκα τον βασιλιά της Τραχινίας ο οποίος φιλοξενούσε τα παιδιά του Ηρακλή, πως αν δεν τους διώξει θα του έκανε  πόλεμο. Και όπως ήταν ο Ευρυσθέας τότε ο πιο δυνατός βασιλιάς της Ελλαδικής ο Κήυκας φοβήθηκε το μένος του και συμβουλεύει τους Ηρακλείδες να πάνε στην Αττική στον βασιλιά Θησέα. Πήγαν λοιπόν στην Αθήνα και κάθισαν ικέτες στον βωμό του Ελαίου. Πραγματικά οι Αθηναίοι τους δέχτηκαν και τους έδωσαν τον Τρικόρινθο να κατοικήσουν ,δεχόμενοι ακόμη και τον αγώνα τους κατά του Ευρυσθέα τον οποίο απέδειξαν πως καθόλου δεν τον φοβόντουσαν παρά τις απειλές και την δύναμή του. Το θάρρος αυτό των Αθηναίων πήγαζε από την βοήθεια που πίστευαν πως τους παρείχε ο Ξένιος Δίας και όλοι οι Θεοί βεβαίως και ήρωες  τους. Τότε μάλιστα λέγεται πως θυσιάσθηκε και η Μακαρία, κόρη του Ηρακλή, και προς τιμή της ονομάσθηκε μια πηγή στον Μαραθώνα « Μακαρία Πηγή».
Μετά από αυτή την κίνηση των Αθηναίων φυσικό ήταν να θεριέψει το μένος του Ευρυσθέα, ο οποίος μάλιστα εκστράτευσε εναντίον τους μαζί με τους γιούς του. Οι Αθηναίοι τότε τον αντιμετώπισαν μαζί με τους Ηρακλείδες με αρχηγούς τον Ύλλο, Ιόλαο και από πλευράς Αθηναίων στρατηγός ήταν ο Θησέας ή ο γιός του. Στην μάχη που ακολούθησε και ήταν σφοδρότατη, οι Ηρακλείδες με τους Αθηναίους επικράτησαν κατά κράτος και σκότωσαν  τους γιούς του Ευρυσθέα, Αλέξανδρο, Ιφιμέδοντα, Ευρύβιο, Μέντορα και Περιμήδη. Ο ίδιος ο Ύλλος κυνήγησε τον Ευρυσθέα ο οποίος υποχωρώντας με το άρμα του, τον έφθασε στις Σκειρωνίδες πέτρες, την σημερινή περιοχή  της Κακιάς Σκάλας, όπου και τον σκότωσε. Στην συνέχεια του έκοψε το κεφάλι και το έφερε στην μητέρα του Ηρακλή, την Αλκμήνη η οποία με πασσάλους του έβγαλε τα μάτια.
Μετά τον θάνατο του Ευρυσθέα, κανένα εμπόδιο δεν υπήρχε στο διάβα των Ηρακλειδών που κατάφεραν να κυριεύσουν τις περισσότερες πόλεις της Πελοποννήσου.