«Έστ' ήμαρ ότε Φοίβος πάλιν ελεύσεται καί ές αεί έσεται».


Κυριακή 27 Φεβρουαρίου 2011

ΓΕΝΝΗΣΗ ΑΣΚΛΗΠΕΙΟΥ


Οι Φλεγύες μαζί με τους Ορχομένιους είχαν κοινό Συνέδριο και Βουλευτήριο αλλά στην συνέχεια αποστάτησαν και ανεξάρτητοι όντες λεηλατούσαν τις γύρω περιοχές με αρχηγό τους τον Φλεγύα, άνδρα ικανότατο στην στρατηγική και φιλοπόλεμο. Μόνος του λένε είχε έρθει στην Πελοπόννησο  για να κατασκοπεύσει τα εκεί πράγματα, αφού είχε μεγάλα σχέδια στο μυαλό του στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και η περιοχή της Πελοποννήσου!!!
Μάλιστα τότε λένε πως η κόρη του Κορωνίς, γέννησε τον Ασκληπιό, στην Επίδαυρο. Να λοιπόν πως έγινε αυτό. 
Ο Απόλλων ήταν ερωτευμένος με την κόρη του Φλεγύα Κορωνίδα, την οποία άφησε έγκυο. Όμως ο πατέρας της που δεν γνώριζε τίποτα περί της εγκυμοσύνης της, την έδωσε γυναίκα του Ίσχυ του γιού του Ελάτου βασιλιά των Λαπήθων της Θεσσαλίας. 
 Ο Απόλλων όταν πήγε ο Κόρακας και του έφερε τα μαντάτα, τόσο πολύ στεναχωρήθηκε, αλλά κυρίως ζήλεψε, ώστε καταράστηκε τον Κόρακα να είναι μαύρος από τούδε και στο εξής (για τα κακά νέα που του έφερε) και ζήτησε από την αδερφή του την Άρτεμη να τοξεύσει την Κορωνίδα. Πριν όμως αφήσει την τελευταία της πνοή, η Κορωνίς, ο Απόλλων παίρνει το κυοφορούμενο από αυτήν παιδί του και το πηγαίνει στον Κένταυρο Χείρωνα στον οποίο αναθέτει την ανατροφή του.
Να σημειώσουμε εδώ πως ο Φλεγύας από τον μεγάλο του θυμό για τον θάνατο της κόρης του εξ’  αιτίας του Απόλλωνος, εκστρατεύει κατά των Δελφών. Και παρ’ όλο που ήρθαν προς υπεράσπιση του Ιερού τόπου οι Αργείοι με επικεφαλής τον Φιλάμμωνα (ποιητής, μάντης, μουσικός γιός του Απόλλωνος, για τον οποίο λένε ότι είναι αυτός που οργάνωσε τα μυστήρια της Δήμητρας στην Λέρνη), δυστυχώς οι Φλεγύες τους σκότωσαν όλους συμπεριλαμβανομένου και του Φιλάμμωνος. ( Παυσανίας, Η’ 36, 2).

"πόλις δὲ ἐγένετο ἥ τε ἐξ ἀρχῆς οἰκισθεῖσα ἡ Ἀνδρηὶς καὶ προσέκτισεν ὁ Φλεγύας ὁμώνυμον αὑτῷ, τοὺς τὰ πολεμικὰ ἀρίστους Ἑλλήνων συλλέξας ἐς αὐτήν. καὶ ἀπέστησάν τε ἀνὰ χρόνον ἀπὸ τῶν ἄλλων Ὀρχομενίων ὑπὸ ἀνοίας καὶ τόλμης οἱ Φλεγύαι καὶ ἦγον καὶ ἔφερον τοὺς προσοίκους: τέλος δὲ καὶ ἐπὶ τὸ ἱερὸν συλήσοντες στρατεύουσι τὸ ἐν Δελφοῖς, ὅτε καὶ Φιλάμμων λογάσιν Ἀργείων ἐπ' αὐτοὺς βοηθήσας αὐτός τε ἀπέθανεν ἐν τῇ μάχῃ καὶ οἱ τῶν Ἀργείων λογάδες". 

Μετά από αυτήν την σύληση όμως, σφοδροί σεισμοί, συνεχείς κεραυνοί και λιμός έπεσε στις πόλεις των Φλεγύων ώστε χάθηκε όλο το γένος τους. Λίγοι που σώθηκαν πήγαν στην Φωκίδα, όπου έλεγαν πως τους τόξευσε ο Απόλλων:
«…το μεν δη Φλεγυών γένος ανέτρεψεν εκ βάθρων ο Θεός κεραυνοίς συνεχέσι και ισχυροίς σεισμοίς, του δε υπολειπομένους νόσος επιπεσούσα έφθειρε λοιμώδης,ολίγοι δε και εις Φωκίδα διαφεύγουσιν εξ΄αυτών…»( Παυσανίας, Η’ 36, 3).
Και ο Σταγειρίτης στην Ωγυγία: «…και εσώθησαν μόνον ολίγοι τινές,οίτινες μετώκησαν εις την Φωκίδα ,όθεν εμυθολόγησαν, ότι ετόξευσεν αυτούς ο Απόλλων…» Ωγυγίας μέρος ΣΤ’ , Περί ηρώων της Ελλάδος, βίβλος Β, κεφ. Ι. 

Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου 2011

ΦΛΕΓΥΑΣ


Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. 
Στον Παυσανία (βιβλ. Β’ κεφ. 26 παρ. 1), διαβάζουμε: 
« Κατά δε την Λήσσαν έχεται της Αργείας η Επιδαυρίων. Πριν ή κατ’ αυτήν γενέσθαι την πόλιν, επί το ιερόν αφίξη του Ασκληπιού, ταύτην την χώραν ούκ οίδα οίτινες πρότερον ώκησαν πριν Επίδαυρον ελθείν ες αυτήν, ού μην ουδέ τους απογόνους Επιδαύρου πυθέσθαι παρά των επιχωρίων εδυνάμην, τελευταίον δε πρίν ή παραγένεσθαι Δωριέας ες Πελοπόννησον βασιλεύσαι φασι Πιτυρέα Ίωνος απόγονον του Ξούθου, τούτον παραδούναι λέγουσιν αμαχεί την γην Δηιφόντη και Αργείοις…»
Μας λέει εδώ ο Παυσανίας, πως όσο και να ρώτησε για πληροφορίες για πριν τον Επίδαυρο, δεν μπόρεσε να βρει κάτι, ούτε καν τους απογόνους του. Αλλά αυτό που μετά σιγουριάς μαρτυρεί είναι πως ο τελευταίος βασιλιάς της Επιδαύρου πριν την κάθοδο των Δωριέων ήταν ο Πιτυρεύς  γιός του  Ίωνα απόγονου του Ξούθου. Από αυτόν μας λέει ο Παυσανίας παραδόθηκε η  Επίδαυρος, αμαχητί, στον Δηιφόντη και τους  Αργείους.
Άρα ο Ασκληπιός μένει ως σημείο αναφοράς για την Επίδαυρο και ως είναι φυσικό επόμενο η απαρχή για την ιστορικότητα του τόπου. 

Άς ξεκινήσουμε όμως από τον Φλεγύα, τον παππού του Θεού της Ιατρικής.   
Ο Φλεγύας αίρει την καταγωγή του από τον προπάτορα των Αιολών, τον Αίολο γιό του Έλληνα γιού του Δευκαλίωνα. Ο Έλλην έδωσε το όνομά του στους κατοίκους της Ελλαδικής που από τότε ονομάστηκαν Έλληνες. Ο Απολλόδωρος στην Βιβλιοθήκη λέει: 
«Έλληνος δε και νύμφης Ορσηϊδος Δώρος, Ξούθος, Αίολος, αυτός μεν ουν αφ’ αυτού τους καλουμένους Γραικούς προσηγόρευσεν Έλληνας, τοις δε παισίν εμέρισε την χώραν…» (Απολλοδ. Βιβλιοθ. Βιβλίο Α’ , κεφ. 7, παρ.3).
Μοίρασε την γη στα παιδιά του ο Έλλην και του Αιόλου του έλαχε η Θεσσαλία. Από την Εναρέτη την κόρη του Δηιμάχου ο Αίολος γεννά οκτώ παιδιά. Ο Σίσυφος, ο δεύτερος γιός του, πήγε στην Πελοπόννησο και συγκεκριμένα στην Κορινθιακή γη, όπου έκτισε την Εφύρα. Για την Εφύρα όμως διαβάζουμε στην Ωγυγία του Αθαν. Σταγειρίτου πως την έκτισε η Εφύρα η κόρη του Μύρμηκα ή του Ωκεανού: 
« Την δε Κόρινθο (Εφύρα), έκτισε το πρώτον η Εφύρα, η θυγάτηρ του Μύρμηκος, ή του Ωκεανού, και γυνή του Επιμηθέως…» ( «Ωγυγία» Αθαν. Σταγειρίτου, μέρος ΣΤ’, Βίβλος Β’ κεφ. Θ’ Περί Σισύφου και των απογόνων αυτού).
Και συνεχίζοντας ο Σταγειρίτης αναφέρει ποιοι βασίλεψαν στην Εφύρα έως τον Σίσυφο. Συγκεκριμένα λέει: 
«…βασιλεύσας ο Ήλιος εν αυτή, ωνόμασεν αυτήν Ηλιούπολιν. Έπειτα εβασίλευσεν  ο Αιήτης ο γιός του Ήλιου, μετ’ εκείνον ο Βούνος. Έπειτα ο Επωπεύς, και μετά τούτον ο Μαραθών, είτα ο υιός τούτου Κόρινθος ωνόμασεν αυτήν Κόρινθον. Αποθανόντος δε ατέκνου του Κορίνθου, εκάλεσαν οι Κορίνθιοι την Μήδειαν εξ’ Ιωλκού, και εβασίλευεν ο Ιάσων, αντ’ αυτής. Μετά δε την δυστυχίαν τούτων, εκάλεσαν τον Σίσυφον εις την βασιλείαν οι Κορίνθιοι…» ( «Ωγυγία» Αθαν. Σταγειρίτου, μέρος ΣΤ’, Βίβλος Β’ κεφ. Θ’ Περί Σισύφου και των απογόνων αυτού). Αναφέροντας ως  πηγή του ο Σταγειρίτης, το βιβλίο του Παυσανία «Κορινθιακά» και συγκεκριμένα βιβλίο Β’ ,κεφ.3, παρ. 10-11.

Ο Σίσυφος γεννά πέντε παιδιά τον Γλαύκο, πατέρα του Βελλεροφόντη, τον Κρέοντα, τον Ορνυτίονα, τον Θέρσανδρο και τον Άλμο που είναι ο παππούς του Φλεγύα. Ο Άλμος λοιπόν πήγε στην Βοιωτία όπου βασίλευε ο Ετεοκλής ο γιός του Ανδρέως που του έδωσε κάποιο μέρος της γης του να κατοικήσει. Από αυτόν τον Άλμο ονομάστηκαν οι κάτοικοι της περιοχής εκείνης Άλμωνες ή Όλμωνες αφού έτσι έλεγαν τον Άλμο ή Όλμο. Όπως και η πόλη που έχτισε και πήρε το όνομά του, αλλά και κάποιες ακόμη μικρότερες κώμες έτσι τις ονόμασαν. Γέννησε δύο κόρες την Χρύση και την Χρυσογένεια  ή Χρυσόγονη. Η Χρύση από τον Θεό Άρη γεννά τον Φλεγύα, ενώ η άλλη κόρη, η Χρυσογένεια από τον Θεό της θάλασσας Ποσειδώνα γεννά τον Μινύα που είναι και ο προπάτορας των Μινύων.
Ο Φλεγύας πήρε την βασιλεία του Ετεοκλή που πέθανε άτεκνος και ονόμασε την περιοχή Φλεγυαντίδα. Όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας πριν ονομαζόταν Ανδρηίς από τον Ανδρέως γιό του Πηνειού και πατέρα του Ετεοκλή. Αυτός λοιπόν όπως μας λέει ο Παυσανίας, είχε συγκεντρώσει τους πιο ανδρείους  και γενναίους άνδρες και έφτιαξε το γνωστό πολεμικό γένος των Φλεγύων. Οι οποίοι όμως ήταν θρασύτατοι και χαίρονταν πολύ τον πόλεμο όπως και στην Ιλιάδα από τον Όμηρο αναφέρεται σχετικά  για τον Άρη και τον Φόβο τον γιό του: 
« …τω μεν αρ’ εις Εφύρους πόλεμον μετά θωρήσσεσθον ηέ μετά Φλεγύας μεγαλήτορας…», δηλαδή ο Άρης και ο Φόβος ετοιμάζονταν για πόλεμο μαζί με τους Εφύρους και τους μεγαλόψυχους Φλεγύες…». Ομήρου «Ιλιάς» Ν. 301.
Οι Φλεγύες μαζί με τους Ορχομένιους είχαν κοινό Συνέδριο και Βουλευτήριο αλλά στην συνέχεια αποστάτησαν και ανεξάρτητοι όντες λεηλατούσαν τις γύρω περιοχές με αρχηγό τους τον Φλεγύα, άνδρα ικανότατο στην στρατηγική και φιλοπόλεμο. Μόνος του λένε είχε έρθει στην Πελοπόννησο  για να κατασκοπεύσει τα εκεί πράγματα, αφού είχε μεγάλα σχέδια στο μυαλό του στα οποία συμπεριλαμβάνονταν και η περιοχή της Πελοποννήσου!!!

Τρίτη 15 Φεβρουαρίου 2011

ΕΠΙΔΑΥΡΟΣ – ΑΣΚΛΗΠΙΕΙΟΝ



Για να βρούμε την αρχή της Επιδαύριας γης, πρέπει να ανατρέξουμε στην γενιά του Ινάχου, του πρώτου βασιλιά του Άργους και στον γιό του Φορωνέα. Γιατί από την κόρη του Φορωνέα, Νιόβη και τον πατέρα ανδρών τε Θεών, Δία, γεννιέται ο Άργος που με την Ευάδνη , κόρη του Στρυμόνα γεννούν  τέσσερα αγόρια, μεταξύ των οποίων και τον Επίδαυρο. ( Απολλοδ. Βιβλι. Βιβλ. Β’ κεφ. 1,παρ. 2).
Ο Επίδαυρος λοιπόν είναι εκείνος που έδωσε το όνομά του στην χώρα της Επιδαύριας. Αλλά αυτός που τελικώς την έκανε μια περιοχή με αέναη ιστορική αναφορά, είναι σαφώς ο Ασκληπιός. Ο γιός του Θεού Απόλλωνα, ο Θεός της Ιατρικής επιστήμης.  

 « Ώ, μέγα χάρμα βροτοίς βλαστών Ασκληπιέ πάσιν,
ον Φλεγυηίς έτικτεν ειμί φιλότητι μιγείσα
Ιμερόεσσα Κορωνίς ενι Κραναή Επιδαύρω»

Η εμπνευσμένη από το στόμα της Πυθίας απάντηση προς τον Αρκάδα Απολλοφάνη, αποτέλεσε σφραγίδα στην καταγωγή του Ασκληπιού, αφού πολλοί ήσαν εκείνοι οι οποίοι την  αμφισβήτησαν, όχι για κανέναν άλλο λόγο παρά για να διεκδικήσουν για λογαριασμό τους τον Μέγα Ασκληπιό!!!
Μια ακόμη απόδειξη της καταγωγής του Ασκληπιού από την πόλη της Επιδαύρου, διαβάζουμε στον Παυσανία όπου λέγει επ’ ακριβώς:

«…μαρτυρεῖ δέ μοι καί τόδε  ἐν Ἐπιδαύρῳ τόν θεόν γενέσθαι, τά γάρ Ἀσκληπιεῖα εὑρίσκω < ὂντα>  τά ἐπιφανέστατα ἐξ Ἐπιδαύρου. Τούτο μέν γάρ Ἀθηναῖοι, τῆς τελετῆς λέγοντες Ἀσκληπιῷ μεταδοῦναι, τήν ἡμέραν ταύτην Ἐπιδαυρία ὀνομάζουσι καί θεόν ἀπ’ ἐκείνου φασίν Ἀσκληπιόν σφισι νομισθῆναι. Τοῦτο δέ Ἀρισταίχμου, τό συμβάν σπάσμα θηρεύοντί οἱ περί τόν Πίνδασον ἰαθείς ἐν τῇ Ἐπιδαυρίᾳ, τόν θεόν ἐπηγάγετο ἐς Πέργαμον…» ( Παυσανίας, Κορινθιακά 26, 8 ). 

Δηλαδή: άλλη μια απόδειξη, λέγει ο Παυσανίας, ότι ο Θεός γεννήθηκε στην Επίδαυρο είναι το εξής. Τα πιο φημισμένα Ασκληπιεία βρίσκω ότι έχουν ρίζες στην Επίδαυρο. Οι Αθηναίοι, που λένε ότι μύησαν τον Ασκληπιό στα μυστήρια, ονομάζουν αυτή την ημέρα Επιδαύρια και λένε πως από αυτό λάτρεψαν τον Ασκληπιό ως Θεό. Ο Αρχίας επίσης, ο γιός του Αρισταίχμου μετά από τον τραυματισμό του καθώς κυνηγούσε στην Πίνδασο και αφού θεραπεύτηκε στην Επίδαυρο, εισήγαγε την λατρεία του θεού στην Πέργαμο. 

Ο Ασκληπιός είναι ο επί της Γαίας πρώτος Ιατρός. Παιδί ων του Θεού και της ιατρικής τέχνης, του Απόλλωνος, ήταν φυσικό να καταστήσει εαυτόν τον ονομαστότερο όλων. Καθότι αναφέρονται τρείς με το όνομα Ασκληπιός, αλλά ο μόνος που «κατακτά» την ιστορία της ιατρικής είναι ο γιός του Απόλλωνα. 

«…Οι δε Έλληνες αναφέρουσι τρείς επισήμους ιατρούς. Και τον λέγουσιν υιόν του Απόλλωνος και της Κορωνίδος θυγατρός του Φλεγύου ή του Απόλλωνος και της Αρσινόης θυγατρός του Λευκίππου. Ο δε δεύτερος ήταν υιός του Ερμού, και ο τρίτος τινός Αρσίππου καλουμένου. Τούτων δε πάντων την ιστορίαν αναφέρουσιν, εις τον πρώτον μόνον…» ( Ωγυγία, Αθ. Σταγειρίτου μέρος Ε’, Βιβλ. Γ’ κεφ. Θ’ , Περί Ιατρών).