Ἀξιολύπητοι ἐντός κι᾿ἐκτός συνόρων...
Πριν από 1 ημέρα
Δεν υπάρχουν αναρτήσεις. Προβολή όλων των αναρτήσεων
Δεν υπάρχουν αναρτήσεις. Προβολή όλων των αναρτήσεων
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Δημοφιλείς αναρτήσεις
-
Για τον άλλο γιό του Θησέα, τον Ιππόλυτο, από την αμαζόνα Αντιόπη, έχουμε αναφέρει πιο πάνω. Όμως υπήρχε ένας ακόμη γιός του Θησέα, ο Μ...
-
Ορέστης, Νεοπτόλεμος καί Ερμιόνη Η Ερμιόνη που ονομαζόταν και Ερμιών και ήταν κτισμένη κοντά στους πρόποδες του όρους Πρωνός,... -
Σύμφωνα με την προϊστορία αλλά και όπως επεσημαίνει ο Παυασανίας (Κορινθιακά, κεφ. 16, παραγρ. 1) η Ιώ ήταν κόρη του Ίασου και της Με... -
Πιστεύω πως δεν υπάρχει κανείς, σήμερα, που να μην αποδέχεται ως γεγονός την ύπαρξη πολιτισμού και μάλιστα αρκετά ανεπτυγμένου, στον προϊστο... -
Πάντα όσοι έκαναν λόγοι για την δημιουργία του κόσμου, έθεταν ως βάση την αρχή του χάους. Μέσα από αυτό και την ενυπάρχουσα δύναμη που δη... -
Ο Θησέας που είχε μεγαλώσει με τα κατορθώματα του συγγενή του, Ηρακλή, αλλά και γιατί τον είχε συναντήσει όταν ήταν επτά χρονών όπως... -
Τυνδάρεως-Λήδα- Διόσκουροι, φωτό Όμως επειδή η γενιά της Ερμιόνης είναι πολύ σπουδαία, καλό είναι να γίνει αναφορά στην γενι... -
Σε άλλες πηγές λέγεται πως: όταν η Κλυταιμνήστρα πληροφόρησε τον Αχιλλέα για το δόλο που μεταχειρίστηκε ο Αγαμέμνων, με απότερο σκοπό ν... -
Όταν η αμερικανίδα ερευνήτρια Henrietta Mertz στο βιβλίο της “ The wine dark sea” αποδείκνυε πως οι Έλληνες τόσο οι Αργοναύτες όσο και ο Οδυ... -
Η Παράδοση στην περιοχή της Ερμιόνης , έλεγε πως, το χάσμα αυτό ήταν η πιο γρήγορη κατάβαση για τον Κάτω Κόσμο, στον Άδη. Γιά τόν λόγ...
Πληροφορίες
Τα ιστολόγιά μου
ΣΕΙΚΙΛΟΣ-ΕΥΤΕΡΠΗ: Η αρχαιότερη, ολοκληρωμένη μουσική σύνθεση
Η αρχαιότερη, ολοκληρωμένη μουσική σύνθεση (με μουσική σημειογραφία) στον κόσμο, που έχει ανακαλυφθεί, μέχρι τώρα.
“Οσον ζής φαίνου,
Μηδέν όλως σύ λυπού
Προς ολίγον εστί το ζήν
Το τέλος ο χρόνος απαιτεί”.
“Οσον ζής φαίνου,
Μηδέν όλως σύ λυπού
Προς ολίγον εστί το ζήν
Το τέλος ο χρόνος απαιτεί”.
Πρόκειται για επιτάφια επιγραφή που ένας λυρικός ποιητής και μουσικός των ελληνιστικών χρόνων, ο Σείκιλος, αφιέρωσε στη γυναίκα του, Ευτέρπη.... πάνω σε μια μικρή στρογγυλή μαρμάρινη στήλη, χρονολογούμενη από τον 2ο αι. π.Χ. Ανακαλύφθηκε από το W. Μ. Ramsay το 1883, κοντά στις αρχαίες Τράλλεις της Μ. Ασίας. Η στήλη χάθηκε κατά τη διάρκεια του ολοκαυτώματος της Μικράς Ασίας (1922), αλλά αργότερα βρέθηκε πάλι, σπασμένη στη βάση της.
Μια γυναίκα τη χρησιμοποιούσε ως ανθοστήλη στον κήπο της, και η βάση ήταν κομμένη οριζόντια. Σήμερα εκτίθεται στο εθνικό μουσείο της Δανίας.
Η μελωδία, αποτελούμενη από 37 νότες συνολικά και με έκταση μιας ογδόης, είναι αυτή καθαυτή πλήρης και έχει μια ξεχωριστή χάρη για μας. Όπως λέει ο Reinach, "είναι το πιο πλήρες και πιο ευανάγνωστο δείγμα της αρχαίας γραφής που έφτασε σε μας".
Το ποιητικό κείμενο της επιγραφής αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο, χωρίς μουσική, είναι η αφιέρωση:
"Εικών ή λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου, σήμα πολυχρόνιον"
[Εικόνα είμαι, παρά πέτρα· ο Σείκιλος με τοποθέτησε στη θέση της αθάνατης μνήμης, ένα μνημείο για πολλά χρόνια].
Το δεύτερο μέρος, το κύριο επιτάφιο, με μουσική, είναι ένα μικρό εγκώμιο:
"Οσον ζής φαίνου, Μηδέν όλως σύ λυπού Προς ολίγον εστί το ζήν Το τέλος ο χρόνος απαιτεί."
Όσο ζεις, φαίνου [να χαίρεσαι], Μη λυπάσαι διόλου, Η ζωή είναι σύντομη, Ο χρόνος οδηγεί στο τέλος.
Το επιτάφιο τελειώνει με τις λέξεις Σείκιλος-Ευτέρ[πη] (ο Σείκιλος στην Ευτέρπη).
Οι νότες της αρχαιοελληνικής σημειογραφίας δεν ήταν παρά γράμματα που γράφονταν πάνω από τις συλλαβές των στίχων, ενώ οι χρονικές αξίες συμβολίζονταν με κάποιες γραμμές που γράφονταν πάνω από τα γράμματα (π.χ. ένας χρόνος = καμία γραμμή πάνω από το γράμμα, δύο χρόνοι = μία παύλα πάνω από το γράμμα, τρεις χρόνοι = μια γωνία και ένας κύκλος κτλ.)
Η μελωδία, αποτελούμενη από 37 νότες συνολικά και με έκταση μιας ογδόης, είναι αυτή καθαυτή πλήρης και έχει μια ξεχωριστή χάρη για μας. Όπως λέει ο Reinach, "είναι το πιο πλήρες και πιο ευανάγνωστο δείγμα της αρχαίας γραφής που έφτασε σε μας".
Το ποιητικό κείμενο της επιγραφής αποτελείται από δύο μέρη: το πρώτο, χωρίς μουσική, είναι η αφιέρωση:
"Εικών ή λίθος ειμί, τίθησί με Σείκιλος ένθα μνήμης αθανάτου, σήμα πολυχρόνιον"
[Εικόνα είμαι, παρά πέτρα· ο Σείκιλος με τοποθέτησε στη θέση της αθάνατης μνήμης, ένα μνημείο για πολλά χρόνια].
Το δεύτερο μέρος, το κύριο επιτάφιο, με μουσική, είναι ένα μικρό εγκώμιο:
"Οσον ζής φαίνου, Μηδέν όλως σύ λυπού Προς ολίγον εστί το ζήν Το τέλος ο χρόνος απαιτεί."
Όσο ζεις, φαίνου [να χαίρεσαι], Μη λυπάσαι διόλου, Η ζωή είναι σύντομη, Ο χρόνος οδηγεί στο τέλος.
Το επιτάφιο τελειώνει με τις λέξεις Σείκιλος-Ευτέρ[πη] (ο Σείκιλος στην Ευτέρπη).
Οι νότες της αρχαιοελληνικής σημειογραφίας δεν ήταν παρά γράμματα που γράφονταν πάνω από τις συλλαβές των στίχων, ενώ οι χρονικές αξίες συμβολίζονταν με κάποιες γραμμές που γράφονταν πάνω από τα γράμματα (π.χ. ένας χρόνος = καμία γραμμή πάνω από το γράμμα, δύο χρόνοι = μία παύλα πάνω από το γράμμα, τρεις χρόνοι = μια γωνία και ένας κύκλος κτλ.)
Στην παραπάνω εικόνα διακρίνονται καθαρά τα μουσικά σύμβολα πάνω από τις συλλαβές και στην κορυφή της σελίδας, η μελωδία “μεταφρασμένη” στη σημερινή δυτική σημειογραφία.
Το όνομά του Σεικίλου έγινε γνωστό χάρη σε μια επιτάφια επιγραφή πού βρέθηκε κοντά στις αρχαίες Τράλλεις της Μ. Ασίας. Tο επιτάφιο του Σεικίλου, χρονολογούμενο από τον 2ο αι. π.Χ. ως τον 1ο μ.Χ.· ανακαλύφθηκε από το W. Μ. Ramsay το 1883, χαραγμένο σε επιτύμβια πέτρα, "μια μικρή στρογγυλή μαρμάρινη στήλη, που ανήκε στον κ. Purser και μεταφέρθηκε από το Αιδίνιο", καθώς έγραφε (Bulletin de Correspondance Hellenique VIII, 1883, 277).
Το Αιδίνιο βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη Τράλλεις της Μ. Ασίας, γι' αυτό και το Επιτάφιο είναι γνωστό και ως Επιγραφή των Τράλλεων (Tralleis Inscription). Η μικρή επιτύμβια στήλη ήταν εκτεθειμένη ως το 1922 στη συλλογή του Young στον Μπουτζά, προάστιο της Σμύρνης, όπου ο Laumonier, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, μπόρεσε να τη φωτογραφίσει. Για πρώτη φορά, τη δημοσίευσε στο Bulletin de Correspondance Hellenique XLVIII, 50. Η στήλη χάθηκε μετά την πυρπόληση της Σμύρνης, 13 Σεπτ. 1923 (πρβ. Th. Reinach, La mus. gr. σσ. 191-192· Emile Martin, Trois documents de mus.gr., Παρίσι 1953, σ. 49, και φωτογραφία της στήλης).
Η Επιγραφή αποτελείται από δύο μέρη, από τα οποία το δεύτερο είναι το Επιτάφιο με μουσική· ο Ramsay, ωστόσο, "δεν κατάλαβε, καθώς γράφει, τη σημασία αυτών των μικρών γραμμάτων που βρίσκονταν πάνω από τις γραμμές του δεύτερου μέρους". Ο δρ Carl Wessely ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε πως αυτά τα "γράμματα" ήταν στην πραγματικότητα μουσικές νότες· μετέγραψε τη μουσική στη νεότερη σημειογραφία και δημοσίευσε και τις δύο, την Επιγραφή και τη μεταγραφή του, με σχόλια στο Antike Reste griechischer Musik (1891, σσ. 17-26· η μουσική στις σελίδες 21-24). Συζήτησε το θέμα της Επιγραφής με τον Ch.-Em. Ruelle στη Revue des Etudes Grecques (V, 1892, 265-280). Το Επιτάφιο δημοσιεύτηκε πολλές φορές·μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες: (1) D. Β. Monro The Modes of Ancient Greek Music 89-90 (η μεταγραφή Wessely) με μια σημαντική διόρθωση στο τέλος της τελευταίας λέξης (απαιτεί la-fa δίεση) που πρότεινε ο J. Α. R. Munro (ό.π. σ. 145)· (2) C. v. Jan, Mus. script. Gr. σσ. 452-453, και Συμπλήρωμα, αρ. 4, Sicili epitaphium σ. 38 (στο Συμπλήρωμα το τέλος είναι διορθωμένο [οι τρεις νότες, la-fa δίεσ.-mi, αντί la-fa δίεσ.], όπως στου Monro, παραπάνω)· (3) Th. Reinach La mus. gr. 191-192.
Το Αιδίνιο βρίσκεται κοντά στην αρχαία πόλη Τράλλεις της Μ. Ασίας, γι' αυτό και το Επιτάφιο είναι γνωστό και ως Επιγραφή των Τράλλεων (Tralleis Inscription). Η μικρή επιτύμβια στήλη ήταν εκτεθειμένη ως το 1922 στη συλλογή του Young στον Μπουτζά, προάστιο της Σμύρνης, όπου ο Laumonier, μέλος της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, μπόρεσε να τη φωτογραφίσει. Για πρώτη φορά, τη δημοσίευσε στο Bulletin de Correspondance Hellenique XLVIII, 50. Η στήλη χάθηκε μετά την πυρπόληση της Σμύρνης, 13 Σεπτ. 1923 (πρβ. Th. Reinach, La mus. gr. σσ. 191-192· Emile Martin, Trois documents de mus.gr., Παρίσι 1953, σ. 49, και φωτογραφία της στήλης).
Η Επιγραφή αποτελείται από δύο μέρη, από τα οποία το δεύτερο είναι το Επιτάφιο με μουσική· ο Ramsay, ωστόσο, "δεν κατάλαβε, καθώς γράφει, τη σημασία αυτών των μικρών γραμμάτων που βρίσκονταν πάνω από τις γραμμές του δεύτερου μέρους". Ο δρ Carl Wessely ήταν ο πρώτος που ανακάλυψε πως αυτά τα "γράμματα" ήταν στην πραγματικότητα μουσικές νότες· μετέγραψε τη μουσική στη νεότερη σημειογραφία και δημοσίευσε και τις δύο, την Επιγραφή και τη μεταγραφή του, με σχόλια στο Antike Reste griechischer Musik (1891, σσ. 17-26· η μουσική στις σελίδες 21-24). Συζήτησε το θέμα της Επιγραφής με τον Ch.-Em. Ruelle στη Revue des Etudes Grecques (V, 1892, 265-280). Το Επιτάφιο δημοσιεύτηκε πολλές φορές·μπορούν να αναφερθούν οι ακόλουθες: (1) D. Β. Monro The Modes of Ancient Greek Music 89-90 (η μεταγραφή Wessely) με μια σημαντική διόρθωση στο τέλος της τελευταίας λέξης (απαιτεί la-fa δίεση) που πρότεινε ο J. Α. R. Munro (ό.π. σ. 145)· (2) C. v. Jan, Mus. script. Gr. σσ. 452-453, και Συμπλήρωμα, αρ. 4, Sicili epitaphium σ. 38 (στο Συμπλήρωμα το τέλος είναι διορθωμένο [οι τρεις νότες, la-fa δίεσ.-mi, αντί la-fa δίεσ.], όπως στου Monro, παραπάνω)· (3) Th. Reinach La mus. gr. 191-192.
Το Επικούρειο τραγούδι του Σείκιλου
Το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι, του οποίου σώζονται πλήρως και οι στίχοι και η μουσική, περιέχει ένα σαφές και διαχρονικό επικούρειο μήνυμα. Το έγραψε μετά το 200 πx σε επιτύμβια στήλη κάποιος Σείκιλος από τις Τράλλεις της Μικράς Ασίας, μιας μεγαλούπολης στην κοιλάδα του ποταμού Μαίανδρου.
Το αρχαιότερο παγκοσμίως γνωστό τραγούδι, του οποίου σώζονται πλήρως και οι στίχοι και η μουσική, περιέχει ένα σαφές και διαχρονικό επικούρειο μήνυμα. Το έγραψε μετά το 200 πx σε επιτύμβια στήλη κάποιος Σείκιλος από τις Τράλλεις της Μικράς Ασίας, μιας μεγαλούπολης στην κοιλάδα του ποταμού Μαίανδρου.
Η στήλη είναι κυλινδρική, έχει ύψος περίπου 40 εκατοστά και περιέχει στην κοινή ελληνική της ελληνιστικής εποχής ένα επίγραμμα δώδεκα λέξεων και ένα μέλος (τραγούδι) δεκαεφτά λέξεων μαζί με τη μουσική του. Στην κορυφή της στήλης, το επίγραμμα αναφέρει τον άνθρωπο που το έγραψε, καθώς και το σκοπό για τον οποίο το έγραψε: ΕΙΚΩΝ Η ΛΙΘΟΣ ΕΙΜΙ. ΤΙΘΗΣΙ ΜΕ ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΝΘΑ ΜΝΗΜΗΣ ΑΘΑΝΑΤΟΥ ΣΗΜΑ ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΟΝ (Εγώ η πέτρα είμαι μια εικόνα. Με έβαλε εδώ ο Σείκιλος σαν διαχρονικό σήμα αθάνατης μνήμης). Στη μέση υπάρχουν οι στίχοι του τραγουδιού μαζί με τα σύμβολα της μελωδίας, η οποία είναι του λεγόμενου φρυγικού τύπου: ΟΣΟΝ ΖΗΣ ΦΑΙΝΟΥ, ΜΗΔΕΝ ΟΛΩΣ ΣΥ ΛΥΠΟΥ. ΠΡΟΣ ΟΛΙΓΟΝ ΕΣΤΙ ΤΟ ΖΗΝ, ΤΟ ΤΕΛΟΣ Ο ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΑΙΤΕΙ (Όσο ζεις λάμψε, καθόλου μη λυπάσαι. Για λίγο διαρκεί η Ζωή, ο χρόνος καθορίζει το τέλος). Στο κάτω μέρος της στήλης αναγράφεται η αφιέρωση ΣΕΙΚΙΛΟΣ ΕΥΤΕΡΠΗΙ (Ο Σείκιλος στην Ευτέρπη), αλλά δεν γίνεται κατανοητό εάν πρόκειται για τη σύζυγο, την ερωμένη, τη φίλη, την αδελφή ή την κόρη του, ή και απλώς τη Μούσα της μουσικής.
Η ΜΟΥΣΑ ΕΥΤΕΡΠΗ
Την τελευταία υπόθεση προσωπικά τη θεωρώ πιθανότερη επειδή δεν αναφέρεται κάποια συγγένεια, όπως συνήθιζαν οι πρόγονοί μας στις επιτύμβιες στήλες.
Είναι ολοφάνερο πως το διαχρονικό μήνυμα της στήλης, που αναφέρει το επίγραμμα, παραδίδεται από το τραγούδι. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος. Αυτό το διαχρονικό μήνυμα αθάνατης μνήμης πιθανότατα ήθελε να μεταδώσει ο Σείκιλος στους συνανθρώπους του, όπως αργότερα ο άλλος μεγάλος επικούρειος Μικρασιάτης, ο Διογένης Οινοανδεύς, που κατέγραψε τη διδασκαλία του Επίκουρου σε τοίχο της πόλης του για να δείξει το δρόμο της ευτυχίας στις επόμενες γενιές, όπως έγραψε ο ίδιος. Διότι οι αληθινά ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι μεμψίμοιροι, φθονεροί και μισάνθρωποι, αλλά θέλουν αυτή τη γλυκύτητα που τους πλημμυρίζει να τη μοιραστούν με
τον πονεμένο, τον καταπιεσμένο και το φοβισμένο συνάνθρωπό τους. Ο Επίκουρος, ο πρώτος μεγάλος διαφωτιστής της ανθρωπότητας και ένας από τους ελάχιστους πραγματικά ευτυχισμένους ανθρώπους του καιρού του, έδειξε τον δρόμο της φιλίας, της συμπόνοιας, της επιδίωξης της κοινής ευτυχίας. Και εκείνοι που ακολούθησαν το Δάσκαλο συνέχισαν στον ίδιο δρόμο. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχουν στην ιστορία παραδείγματα επικουρείων που κυνήγησαν άλλους ανθρώπους ή συνεργάστηκαν με τυραννικά καθεστώτα για προσωπικά οφέλη.
Όμως, είναι ενδιαφέρον πως, από όσο γνωρίζω, κανείς αρχαιολόγος ή μουσικολόγος ως τώρα δεν έχει συνδέσει την επιτύμβια στήλη του Σείκιλου με την Επικούρεια φιλοσοφία! Η πιο διαδεδομένη άποψη, που προτάθηκε προ εικοσαετίας από τον Αμερικανό καθηγητή Γιον Σόλομον και κυκλοφορεί στους πανεπιστημιακούς κύκλους, είναι ότι ο Σείκιλος έγραψε στην επιτύμβια στήλη κάποιου προσφιλούς του προσώπου, ίσως της συζύγου του, ένα τραγούδι του κρασιού! Για ποιό λόγο το έκανε αυτό ο Σείκιλος δεν το εξηγεί ούτε ο καθηγητής Σόλομον ούτε κανείς άλλος, ίσως γιατί τα νεκροταφεία όλου του κόσμου είναι γεμάτα από...τραγούδια του κρασιού, με διαχρονικά μηνύματα όπως το «ακόμη ένα ποτηράαακι» ή το «παίξτε μου διπλοπενιά και ο μήνας έχει εννιά»... Και δεν πέρασε από το μυαλό κανενός αρχαιομαθούς καθηγητή ότι η μόνη κοσμοθεωρία στην ελληνιστική εποχή που πρέσβευε συγχρόνως και την χαρά της ζωής και το οριστικό τέλος του θανάτου (χωρίς το μύθο της επιβίωσης της ψυχής) ήταν η διδασκαλία του Επίκουρου. Ή μήπως κάποιοι το αντιλήφθηκαν αυτό και το αποσιώπησαν;
Το τραγούδι του Σείκιλου στο Youtube
Την τελευταία υπόθεση προσωπικά τη θεωρώ πιθανότερη επειδή δεν αναφέρεται κάποια συγγένεια, όπως συνήθιζαν οι πρόγονοί μας στις επιτύμβιες στήλες.
Είναι ολοφάνερο πως το διαχρονικό μήνυμα της στήλης, που αναφέρει το επίγραμμα, παραδίδεται από το τραγούδι. Το μήνυμα αυτό αντιστοιχεί στο επικούρειο απόφθεγμα «όσο ζούμε πρέπει να χαιρόμαστε όπως οι θεοί» γιατί ο θάνατος είναι το τέλος και δεν υπάρχει συνέχεια. Εμφανώς επικούρεια είναι όλα τα αναφερόμενα συστατικά του μέλους: η ηδονή της ζωής, η αταραξία, καθώς και το τελικό όριο της ζωής, ο θάνατος. Αυτό το διαχρονικό μήνυμα αθάνατης μνήμης πιθανότατα ήθελε να μεταδώσει ο Σείκιλος στους συνανθρώπους του, όπως αργότερα ο άλλος μεγάλος επικούρειος Μικρασιάτης, ο Διογένης Οινοανδεύς, που κατέγραψε τη διδασκαλία του Επίκουρου σε τοίχο της πόλης του για να δείξει το δρόμο της ευτυχίας στις επόμενες γενιές, όπως έγραψε ο ίδιος. Διότι οι αληθινά ευτυχισμένοι άνθρωποι δεν είναι μεμψίμοιροι, φθονεροί και μισάνθρωποι, αλλά θέλουν αυτή τη γλυκύτητα που τους πλημμυρίζει να τη μοιραστούν με
Όμως, είναι ενδιαφέρον πως, από όσο γνωρίζω, κανείς αρχαιολόγος ή μουσικολόγος ως τώρα δεν έχει συνδέσει την επιτύμβια στήλη του Σείκιλου με την Επικούρεια φιλοσοφία! Η πιο διαδεδομένη άποψη, που προτάθηκε προ εικοσαετίας από τον Αμερικανό καθηγητή Γιον Σόλομον και κυκλοφορεί στους πανεπιστημιακούς κύκλους, είναι ότι ο Σείκιλος έγραψε στην επιτύμβια στήλη κάποιου προσφιλούς του προσώπου, ίσως της συζύγου του, ένα τραγούδι του κρασιού! Για ποιό λόγο το έκανε αυτό ο Σείκιλος δεν το εξηγεί ούτε ο καθηγητής Σόλομον ούτε κανείς άλλος, ίσως γιατί τα νεκροταφεία όλου του κόσμου είναι γεμάτα από...τραγούδια του κρασιού, με διαχρονικά μηνύματα όπως το «ακόμη ένα ποτηράαακι» ή το «παίξτε μου διπλοπενιά και ο μήνας έχει εννιά»... Και δεν πέρασε από το μυαλό κανενός αρχαιομαθούς καθηγητή ότι η μόνη κοσμοθεωρία στην ελληνιστική εποχή που πρέσβευε συγχρόνως και την χαρά της ζωής και το οριστικό τέλος του θανάτου (χωρίς το μύθο της επιβίωσης της ψυχής) ήταν η διδασκαλία του Επίκουρου. Ή μήπως κάποιοι το αντιλήφθηκαν αυτό και το αποσιώπησαν;
Το τραγούδι του Σείκιλου στο Youtube
Η επιτύμβια στήλη ανακαλύφθηκε το 1883 στην τουρκική πόλη Αϊδίνιο, όπως είναι το σύγχρονο όνομα των αρχαίων Τραλλέων. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 η στήλη χάθηκε και πολλά χρόνια αργότερα ξαναβρέθηκε σε έναν κήπο τουρκικού σπιτιού. Η ιδιοκτήτρια του σπιτιού είχε κόψει τη βάση της στήλης για να την χρησιμοποιήσει σαν βάζο για λουλούδια... Σήμερα φυλάσσεται στο Εθνικό Μουσείο της Δανίας στην Κοπεγχάγη, αλλά πιστά αντίγραφά του υπάρχουν σε διάφορα μουσεία. Όταν επισκέφθηκα την Ολλανδία τον περασμένο Μάιο, είδα στο Μουσείο Άλλαρντ Πίερσον του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ ένα από αυτά τα αντίγραφα μαθαίνοντας για πρώτη φορά την ύπαρξη αυτού του μοναδικού μνημείου υψηλού πολιτισμού. Αυτού του σπάνιου συνδυασμού της ομορφιάς της τέχνης με το ρεαλιστικό μήνυμα της χαράς της ζωής και της άφοβης και γενναίας αντιμετώπισης του θανάτου. Γιατί η αληθινή τέχνη, όπως μας απέδειξαν οι αρχαίοι φίλοι μας Σείκιλος και Λουκρήτιος, είναι διαχρονική και μιλάει για τη φύση των πραγμάτων, κατευθείαν στο μυαλό και την καρδιά του ανθρώπου ειλικρινά και ευχάριστα.
Βιβλιογραφία
Norton Anthology of Western Music: Ancient to Baroque. Norton & Company, 2006.
Epitaph of Seikilos. C.V. Palisca, Burkholder, 2006.
Άρθρο του Χρήστου Γιαπιτζάκη, Ιατρού – γενετιστή από τον Β' τόμο του περιοδικού Ο Κήπος του Επίκουρου
πηγή
Ελληνική η αρχαία μακεδονική διάλεκτος, αποδεικνύουν και οι επιγραφές από τη Μεθώνη Πιερίας
«Είμαι το ποτήρι του Ακεσάνδρου και όποιος μου το κλέψει θα χάσει τα μάτια του».
Αυτό πιθανόν έγραφε ο ιδιοκτήτης του αγγείου από συμπόσιο, που βρέθηκε στις ανασκαφές της Μεθώνης Πιερίας, θέλοντας να αστειευτεί αλλά και να αποτρέψει. Το παραπάνω κείμενο, αν και δεν σώζεται ολόκληρο, είναι σίγουρο ότι θα συζητηθεί πολύ, όπως και οι υπόλοιπες επιγραφές, χαράγματα και εμπορικά σύμβολα από τα 191 κεραμικά που εντοπίστηκαν στη Μεθώνη -την αρχαιότερη αποικία των Ερετριέων στον βορρά- και τα οποία θα δημοσιευτούν πολύ σύντομα σε τόμο με τίτλο: ΜΕΘΩΝΗ Ι: Επιγραφές, χαράγματα και εμπορικά σύμβολα στη γεωμετρική και αρχαϊκή κεραμική από το «Υπόγειο» (Ματθαίος Μπέσιος, Γιάννης Ζ. Τζιφόπουλος, Αντώνης Κοτσώνας, επιμέλεια Γιάννης Ζ. Τζιφόπουλος).
Τα περισσότερα από τα αγγεία αυτά χρονολογούνται μεταξύ 730 και 700 π. Χ., εποχή από την οποία σώζονται ελάχιστα παραδείγματα ελληνικής γραφής, πολύ περισσότερο στη Μακεδονία, όπου τα ενεπίγραφα ευρήματα είναι εξαιρετικά σπάνια.
Ποιά όμως ήταν η αρχαία Μεθώνη Πιερίας; Σε τι γλώσσα μιλούσαν; Γιατί όλα τα παραπάνω είναι τόσο σημαντικά; Σ' αυτά τα θέματα, και κυρίως στο γλωσσικό, αναφέρθηκαν οι ομιλητές της χτεσινής εκδήλωσης, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Οργανωτής το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας (ΚΕΓ), το ίδρυμα που με τη βοήθεια του ΕΣΠΑ και του υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, θα εκδώσει τον τόμο, θα δημιουργήσει ηλεκτρονική βάση στο Διαδίκτυο για την καταχώρηση του πολύπλευρου υλικού και θα προχωρήσει στην πραγματοποίηση ενός διεθνούς συνεδρίου (τον Ιούνιο στη Θεσσαλονίκη) και μιας ημερίδας (τον Οκτώβριο), ώστε να εμπλουτιστεί η διεθνής βιβλιογραφία και να προωθηθεί η επίλυση αμφιλεγόμενων γλωσσολογικών και ιστορικών ζητημάτων.
Μεταξύ των ομιλητών ήταν ο Γιάννης Τζιφόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής Αρχαίας Ελληνικής Φιλολογίας και Επιγραφικής του ΑΠΘ, ο οποίος αναφέρθηκε στις ανασκαφές που έγιναν στο λεγόμενο «Υπόγειο» της Μεθώνης, έναν χώρο διαστάσεων 3,60 Χ 4,20 μ. και βάθους 11,5 μ., που συνιστά «κλειστό εύρημα». Πρόκειται για όρο που χρησιμοποιούν οι αρχαιολόγοι για να δηλώσουν δύο πράγματα: ότι η ανασκαφή του έχει περατωθεί και ότι η χρονολόγησή του μπορεί να προσδιοριστεί με σχετική ασφάλεια.
Πάνω από 1.200 ενεπίγραφα αντικείμενα συγκεντρώθηκαν από τις ανασκαφές στη βόρεια Πιερία, τα οποία θα καταγραφούν και θα μελετηθούν, προκειμένου να εκδοθούν το πιθανότερο σε ηλεκτρονική μορφή. Από αυτά, ο Γιάννης Τζιφόπουλος, ο ανασκαφέας της περιοχής Ματθαίος Μπέσιος και ο μελετητής Αντώνης Κοτσώνας, ξεχώρισαν 191 ενεπίγραφα αντικείμενα. Ένα μικρό σύνολο αγγείων, με επιγραφές, εμπορικά σύμβολα και χαράγματα, που δεν αντιπροσωπεύει ούτε την ποικιλία ούτε τον τεράστιο όγκο του υλικού από την ανασκαφή του Υπογείου.
Τι μαρτυρούν όμως τα αντικείμενα αυτά και κυρίως οι επιγραφές που αναφέρουν ονόματα, αστεϊσμούς, ακόμα και λυρικά κείμενα, όπως το ιαμβικού ρυθμού ποίημα στον σκύφο του Ακεσάνδρου; Ο καθηγητής του ΑΠΘ δίνει την εξήγηση:
«Η σημασία τους είναι τεράστια και αποδεικνύουν ότι η Μεθώνη και η ευρύτερη Μακεδονία αποτελούσαν αναπόσπαστο κομμάτι του ενιαίου ελληνικού αιγαιακού χώρου κατά τις κρίσιμες περιόδους της Εποχής του Σιδήρου (1050 με 700 π.Χ.) και της αρχαϊκής εποχής, από το 700 ως το 480 π. Χ., περίοδοι που διαμόρφωσαν τη δυναμική εμφάνιση της Μακεδονίας στα κλασικά χρόνια. Η μαρτυρία των ενεπίγραφων αντικειμένων από τη Μεθώνη μας υποχρεώνει να τροποποιήσουμε αν όχι να ανατρέψουμε αρκετές παγιωμένες αντιλήψεις για την ελληνική γλώσσα, τους Έλληνες στη Μακεδονία, τον δεύτερο ελληνικό αποικισμό, το εμπόριο της κεραμικής κυρίως των πρώιμων εμπορικών αμφορέων, την εμφάνιση του αλφάβητου στην Ελλάδα, τον αλφαβητισμό και την εγγραμματοσύνη, τις απαρχές της λογοτεχνίας, τα εμπορικά, συμποτικά και άλλα περιβάλλοντα ανάπτυξης της γραφής».
Το μεγαλύτερο μέρος της ενεπίγραφης κεραμικής που βρέθηκε στο «Υπόγειο» ανάγεται στα τέλη του 8ου και στις αρχές του 7ου αι. π. Χ. Χρονολογείται δηλαδή σε μια εποχή κατά την οποία οι ελληνικές επιγραφές είναι ακόμα λιγοστές. «Το ότι επιγραφές, ανάμεσά τους και μια έμμετρη, όπως και αλφαβητικά και μη χαράγματα και εμπορικά σύμβολα βρέθηκαν στην Μεθώνη, στην περιφέρεια του τότε αρχαίου ελληνικού κόσμου, ανοίγει νέους δρόμους για όσους ασχολούνται με τα πρώτα βήματα του ελληνικού αλφαβήτου. Τα ενεπίγραφα κείμενα από τη Μεθώνη φαίνεται να μην ανήκουν σε ένα και μόνο αλφάβητο και πιθανόν ενισχύουν την άποψη αυτών που πρεσβεύουν ότι το ελληνικό αλφάβητο θα πρέπει να γεννήθηκε σε μια παλιότερη από τη συνήθως προτεινόμενη εποχή», δήλωσε στη δική του ομιλία ο ακαδημαϊκός Μιχάλης Τιβέριος, καθηγητής της Κλασικής Αρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Για το επιστημονικό, ερευνητικό και συγγραφικό πρόγραμμα της Μεθώνης Πιερίας, που βρίσκεται στο στάδιο της υλοποίησης και εντάσσεται στο πρόγραμμα «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση, Δράσεις για τον Πολιτισμό και την Εκπαίδευση», μίλησε αναλυτικότερα ο πρόεδρος του ΚΕΓ Ιωάννης Καζάζης, καθηγητής του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου ΑΠΘ. «Ο χαρακτήρας της λαλιάς των αρχαίων Μακεδόνων και η σχέση της με την ελληνική γλώσσα αποτελούσε από τον προπερασμένο ήδη αιώνα αντικείμενο συζητήσεων, που διεξάγονταν συνήθως με δηλωμένη αφετηρία και με γνωστές επιστημονικές θέσεις ή προκαταλήψεις, συχνά με ανομολόγητες προθέσεις χωρίς σεβασμό προς την επιστημονική δεοντολογία και σε κλίμα έντονα φορτισμένο από τις ιστορικές αντιπαραθέσεις των λαών της περιοχής», δήλωσε ο κ. Καζάζης, περιγράφοντας, μεταξύ άλλων, το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε η προβληματική.
Στην εκδήλωση, παραβρέθηκε και η υπουργός Αννα Διαμαντοπούλου, η οποία εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της προς το ΚΕΓ και τους επιστήμονες που δούλεψαν για την έκδοση του τόμου, τονίζοντας ταυτόχρονα τη σημασία του έργου και των ευρημάτων.
Μετά την εκδήλωση η Α. Διαμαντοπούλου δήλωσε:
«Από την έρευνα που διεξήχθη από αρχαιολόγους και γλωσσολόγους προκύπτει η πιστοποίηση της μακεδονικής γλώσσας ως αρχαίας ελληνικής διαλέκτου. Πρόκειται για μία εξαιρετικά σημαντική διαπίστωση τεράστιας ιστορικής, αρχαιολογικής σημασίας αλλά και μεγάλου εθνικού ενδιαφέροντος. Σε μια περίοδο που στη χώρα μας ζούμε μια βαθιά κρίση, η οποία δεν είναι μόνο οικονομική, αλλά έχει πολλές και διαφορετικές συνιστώσες, θεωρώ ότι επιτεύγματα σαν κι αυτό έχουν πολύ μεγάλη σημασία. Όταν έχουμε όλοι την αίσθηση ότι ένα γκρίζο σύννεφο είναι πάνω από τη χώρα, είναι πολύ σημαντικό να αντλήσουμε από τον πολιτισμό, την ιστορία και τη γλώσσα μας την αυτοπεποίθηση που όλοι χρειαζόμαστε.»
Ο αναλυτικός πρώτος τόμος για τις αρχαίες ελληνικές διαλέκτους, με έμφαση στις βορειοδυτικές και ακόμα ειδικότερα στην αρχαία μακεδονική διάλεκτο, θα έχει τίτλο «Αρχαία Μακεδονία, Ιστορία - Γλώσσα - Πολιτισμός». Αναμένεται να εκδοθεί μέχρι τον Μάρτιο και θα είναι γραμμένος σε τέσσερις γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά).
MacedoniaHellenicLand.Eu
με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, minedu.gov.gr
Η λίστα ιστολογίων μου
-
Την Κυριακή 21/04 με την «δημοκρατία»: 21η Απριλίου – Ιστορικό ντοκουμέντο! - Στις 21.04 η «κυριακάτικη δημοκρατία» παρουσιάζει ένα ιστορικό ντοκουμέντο! Τα γεγονότα, οι πρωταγωνιστές, τα πώς και τα γιατί, που οδήγησαν την Ελλάδα σ...Πριν από 37 δευτερόλεπτα
-
ΙΝΦΟΓΝΩΜΩΝ ΠΟΛΤΙΚΑ - [image: Απόρρητο]Απόρρητο REAL TIME | Πότε θα επιτεθεί το Ισραήλ; Τα τέσσερα σενάρια της επίθεσης του Ισραήλ κατά του Ιράν Επίθεση κατά του Ιράν: Προς αλ...Πριν από 3 ώρες
-
Ντέιβιντ Κόεν, Η διαφυγή του Σίγμουντ Φρόυντ, Εκδόσεις Δίσιγμα - γράφει ο *Αθανάσιος Κωτσάκης*, Δρ. Ιστορίας του Πολιτισμού Αυστρία, Μεσοπόλεμος. Το φάντασμα του εθνικοσοσιαλισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη. Η άνοδο...
Πριν από 9 ώρες -
Η εκπρόσωπος της Σερβίας εξευτέλισε τη Μπακογιάννη. Εγκληματικό λάθος της Ελλάδας η πρόταση ένταξής του Κοσόβου στην Ευρώπη – Η ΝΔ βάζει φωτιά στα Βαλκάνια εξοργίζοντας τη Σερβία (Video) - *Η Σερβία υποστηρίζει πως η αποδοχή της μη αναγνωρισμένης περιοχής του Κοσόβου θα θεωρηθεί βήμα προς την αναγνώριση κυριαρχίας.* *Η ΝΔ του κ. Μητσοτάκ...
Πριν από 18 ώρες -
Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΑΡΚΤΟΥΡΟΥ - *Υπάρχουν κάποια όντα που, περνώντας από το Πρίσμα της Λύρας, αποφάσισαν να παραμείνουν σε άυλη μορφή. * *Αυτά τα όντα επέλεξαν μια στοργική ύπαρξη υπηρ...
Πριν από 1 ημέρα -
Απόδοση Τιμής στον Ελευθερωτή Φιλόσοφο Ιουλιανό, στο Βέλγιο - Στην ποιητικά μυστήρια όσο και πανέμορφη γη των Κελτών Βέλγων, στην αρχαιότερη πόλη τους, το Tongeren, οι κάτοικοι, δεν ξέχασαν ποτέ τον Ευγενικό Φιλόσο...
Πριν από 2 ημέρες -
"ΑΛΗΘΕΙΑ, ΑΝ ΔΕΝ ΕΡΧΟΣΟΥΝ ΘΑ ΕΚΛΕΙΝΑ" - ΕΠΙ ΤΗι ΕΠΕΤΕΙΩι ΤΩΝ ΓΕΝΕΘΛΙΩΝ ΤΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΟΥ ΠΡΟΚΛΟΥ - *«Αλήθεια, αν δεν ερχόσουν θα έκλεινα».* Με τα λόγια αυτά απευθύνθηκε ο φύλακας της Ακρόπολης των Αθηνών στον Πρόκλο, όταν εκείνος ανέβηκε στην Ακρόπο...
Πριν από 2 μήνες -
ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ-Η ΥΠΟΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΔΑΣ ΦΑΡΑΩ - ΤΑΙΝΙΑ ΜΙΚΡΟΥ ΜΗΚΟΥΣ-ΤΕΚΜΗΡΙΟΓΡΑΦΗΜΑΤο 1904, μία μούμια που στάλθηκε στο Αιγυπτιακό Μουσείο Βερολίνου έφερε επάνω της ένα ασυνήθιστο σκληρό χαρτόνι. Επρόκε...
Πριν από 3 μήνες -
Ο Αριστοτέλης η πιο διάσημη προσωπικότητα του κόσμου σύμφωνα με το ΜΙΤ - [image: Ο Αριστοτέλης η πιο διάσημη προσωπικότητα του κόσμου σύμφωνα με το ΜΙΤ] Το Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης συνέταξε μια λίστα με τις ...Πριν από 3 χρόνια
-
Ολοκληρώθηκε η αναστήλωση του Ιερού Ναού Κοίμησης της Θεοτόκου - Ο Ιερός Ναός Κοίμησης της Θεοτόκου, γνωστός ως «Μοναστήρι», ο οποίος θεωρείται το αρχαιότερο Βυζαντινό Μνημείο της Ηλείας και ένα εκ των αρχαιότερων της...Πριν από 7 χρόνια
-
Νεμεσιανός Βάκχος - *Αθανάσιος Α. Τσακνάκης* *Θεολόγος – Φιλόλογος* *Ερασινώδυνα Ανάλεκτα* *Διατριβή Γ΄* Τα «Ερασινώδυνα Ανάλεκτα» φιλοδοξούν να αποτελέσουν μία συλλογή α...Πριν από 8 χρόνια
-
Το Facebook στα χρόνια της... Οδύσσειας! - *Αν είχε συμβεί στο Facebook.. * Οι περιπέτειες του Οδυσσέα. Πηγή: www.lifo.gr
Πριν από 10 χρόνια -
-
-
-
-
